FranzWerfelPoems

Հին Երկաթուղային Կայարաններում

Այս հին, աննշան կայարաններում,

Ուր իմ գնացքը հետ չի գա կրկին,

Ահով եմ նայում կառամատույցում

Խռնված մարդկանց աճապարանքին:

Կուզեի լինել բարձր ավելի

Քան թե ամբոխը կայարանների,

Որ այս թխթխկան ճամփան ինձ տաներ

Հեռու, որքան որ կյանքս կների,

Որ ճանաչեի կամուրջ ու թունել,

Ծով, լիճ ու ժայռեր, քաղաքներ հառնող,

Աչք-ունկս լցվեր էությամբ նրանց –

Անծանոթ մարդկանց՝ ինձ հետ ճամփորդող,

Եւ թող, որ նրանք, դեռեւս նստած,

Լուռ դուրս նայեին՝ թարթող լույսերին,

Երբ ժամանկի գնացքն ի վերջո

Ինձ հասցներ իմ վերջին կանգառին:

Մահվան Պարը

Մահն ինձ գիրկն առավ տարավ ճոճվելու։

Սկզբում նրա ընթացքին հլու

Պար էի գալիս քայլերով մեծ-մեծ

Մինչև որ նա իր տեմպն ավելացրեց։

Որքա՜ն արագ նա ինձ դարձրեց բութ

Ցատկռտող մարդուկ, պարող հավի ճուտ,

Դարձրեց ոչինչ, քան ճիչ առ Աստված,

Ոչ այն, ինչ Աստծո մտքում էր պահված։

Հետո պտտելով Մահն ինձ վեր հանեց

Որ հավանություն Աստըծուց առնի, -

Աստված թե չտա, մահն ինչպե՞ս կառնի։

Բայց հանկարծ նա իր որսը բաց թողեց,

Քանզի լռության տառին համազոր

Աստված երկու բառ ուներ․ Ո՛չ այսօր։

Առավոտյան Հիմն

Մեռած չեմ: Ահա ճեղքերի միջով
Լույսի ճառագայթն ինձ գտավ`անկամ,
Եվ մի գերագույն կամքի լարումով
Ես վերապրում եմ եւս մեկ անգամ։

Բաց փեղկերից ներս կոհակվող լազուրն
Աչքիս թվում է ոչ կատարյալ մով.
Օդը մանկան պես սնվում է կարծես
Երկնքից թափվող արեվակաթով:

Շոգենավի զիլ սուլոցը ծովից
Հնչում է ինչպես եղջերվի բառաչ:
Հեռու լեռներից փայլատակելով

Անտես բանակ է իջնում ընդառաջ:

Ես չեմ մահացել, ուզում եմ գոռալ՝
Շնորհակալ եմ, օր, որ դեռ կամ,
Որ այս առավոտ առագաստներս
Լցվում են նորից, եւս մեկ անգամ։

Ես ընդամենը մի մանուկ եմ դեռ

Տեր, բզկտի՛ր ինձ:

Ես ընդամենը մի մանուկ եմ դեռ:

Եվ հանդգնում եմ

Երգել, կանչել քեզ

Ու պատմել քեզ, Տեր, իրերի մասին.

Մենք ենք:

Բերան եմ բացում քո առաջ, օ, Տեր,

Տուր ինձ կրելու քո տառապանքը։

Ես առողջ այր եմ

Ու չգիտեմ, թե ծերերն ինչու են այդպես ժանգոտում։

Չեմ զորացրել ինձ ծոմապահությամբ,

Ինչպես կանայք են ծանրորեն անում։

Երբեք չեմ բանել գիշեր մինչեւ լույս,

Ինչպես մի հոգնած ազնիվ կառքաձի,

Որ խույս է տվել իր շրջապատից,

(Կանանց հմայիչ ոտնաձայներից

Ու քրքիջներից թովիչ, կրակոտ):

Երբեք չեմ եղել դեպ անվերջություն սլացող մի ձի:

Չեմ եղել երբեք նավազ՝ աղետյալ մի նավի վրա,

Երբ նավակողից ներխուժող ջուրը ծաղրել է վերից նայող արևին,

Երբ թնդացել են կրակոցները՝ գուժելով տագնապ,

Ու հրթիռները ծառըս են եղել դեպի վեր՝ երկինք։

Երբեք չեմ նետվել ծնկներիս վրա ու չեմ աղերսել,

Չեմ դիմել քեզ, Տեր, վերջին աղոթքով։

Երբեք չեմ եղել մանկիկ՝ ճզմված խանձարուրի մեջ

խեղճ ժամանակի, ինչպես մի բազկիկ վիրակապի մեջ։

Չեմ քաղցել երբեք անկելանոցում։

Չգիտեմ մայրերն ինչպես են կարում աչքերը հավետ,

Եվ նրանք, բոլորն, ովքեր մեռնում են, ես չգիտեմ թե ինչպես են մեռնում:

Իսկ դու, Տեր Աստված, որ երկնից իջար նաև ինձ համար,

Ի՞նչ գտար այստեղ բյուր հազարածալ տանջանքից բացի,

Ծնեցիր ամեն ծնող կնոջ հետ,

Մեռար աղբի մեջ, կտորտանքի մեջ պատռած թղթերի,

Ծաղրվեցիր դաժան տաճարների մեջ,

Եվ ընկեր եղար ինչ որ պոռնիկի։

Բզկտի՛ր ինձ, Տեր:

Ինչի՞ համար է այս անմիտ, թշվառ քնքշությունը քո։

Ես արժանի չեմ նրան, ինչ հոսեց քո բաց վերքերից:

Օրհնի՛ր ինձ մահով, խոշտանգելով ինձ։

Ողջ աշխարհի մահն իմ մեջ թող առնեմ։

Տեր, բզկտի՛ր ինձ,

Մինչև որ մեռնեմ իմ յուրաքանչյուր պատառիկի մեջ,

Ամեն ուժասպառ շան ու ձիու մեջ,

Եվ անապտում ծարավից մեռնող զինվորների մեջ,

Մինչև որ ինքս, խեղճ մեղավորս, ցավով ճաշակեմ հաղորդությունը իմ լեզվի վրա,

Մինչև որ դառնամ կերված մարմինն այս, որ տարածված է խայթող անկողնում,

Ընդունելով այն ձևը, որին ես ձգտում էի միշտ բայց նաև՝ ծաղրում ։

Եվ միայն երբ ես կքամահարվեմ,

Ամեն մի մահից, ամեն մի կյանքից,

Այնժամ այրի՛ր ինձ , Տեր, ինչպես փշաթուփ։

Քո զավակն եմ ես։

Թող ճարճատյունս մինչ երկինք հասնի, որ ես հասկանամ՝

Ահատնում է քո բոցը տիեզերքում․ Մենք ենք։

At Old Railroad Stations

At these tiny old railroad stations,

Which my own train long ago left behind,

I fear for the pressing crush of people

Departing, who pass on this stretch of track.

And I would like to see myself rise

Above the ones waiting on the platform,

So that I am as far as I can be now

On my journey in this rattlebox life,

So that I know bridges and tunnels,

The sea-, lake-, rock-, and cityscapes,

So my eyes and ears are pierced with knowing,

With those unknown in their seats,

So that they'll still be sitting in Times' train,

Brooding at the window, watching sparks fly

And the flashing of the tragic signals,

When I long got off at the destination.

Dance Of Death

Death has taken me out for a swing.
At first I didn't drop from the quickstep
In his dance and clogged right along
Until he drove the tempo up.

How swiftly was I pulled into being
The jumping jack, the dancing chicken,
Becoming nothing but a scream to God
With no hope of what He was thinking.

Then Death lifted me up high and spun me
Into the sky so God would be pleased with him,
For he doesn't take what God doesn't give.

But suddenly he let his catch fall,
For in the alphabet of the first silence,
God has just two words for him: Not today!

Morning Hymn

I am not dead. Through slit and crack
The piercing ray only glanced me,
And in the glow of self-possession
I survive once more once again.

Through open shutters with waves surges
A blue that does not look blue to me.
Like a baby the air's nursed itself
Full of the sun's milk that melts down.

On the sea a steamer's whistle
Blows like a rutting stag.
From mountains flashes a secret army's
Visible-invisible birth.

I am not dead. I'd like to shout loud
On this day of who gets mercy,
That today each of my sails fills
Themselves once more once again.

ICH BIN JA NOCH EIN KIND

Oh Herr, zerreisse mich!

Ich bin ja noch ein Kind.

Und wage doch zu singen

Und nenne dich

Und sage von den Dingen:

Wir sind!

Ich öffne meinen Mund,

Eh du mich liessest deine Qualen kosten.

Ich bin gesund

Und weiss noch nicht, wie Greise rosten,

Ich klammerte mich nie an Pfosten

Wie Frauen in der schweren Stund.

Nie müht ich mich durch müde Nacht

Wie Droschkengäule, treu erhaben,

Die ihrer Umwelt längst entflohn,

(Dem zaubrisch zerschmetternden Ton

Der Frauenschritte und allem, was lacht.)

Nie müht ich mich, wie Gäule, die ins Unendliche traben.

Nie war ich Seeman, wenn das Öl ausgeht,

Wenn die platzenden Wasser die Sonne verhöhnen,

Wenn die Notschüsse dröhnen,

Wenn die Rakete zitternd aufsteht.

Nie warf ich mich, dich zu versöhnen,

Oh Herr, aufs Knie zum letzten Weltgebet.

Nie war ich ein Kind, zermalmt in den Fabriken

Dieser elenden Zeit, mit Ärmchen ganz benarbt!

Nie hab ich im Asyl gedarbt,

Weiss nicht, wie sich Mütter die Augen aussticken,

Ihr alle, die ihr starbt, ich weiss nicht, wie ihr starbt!

Du aber, Herr, stiegst nieder, auch zu mir.

Und hast die tausendfache Qual gefunden,

Du hast in jedem Weib entbunden,

Du starbst im Kot, in jedem Stück Papier,

In jedem Zirkusseehund wurdest du geschunden,

Und Hure warst du manchem Kavalier.

Oh Herr, zerreisse mich!

Was soll dies dumpfe, klägliche Geniessen ?

Ich bin nicht wert, dass deine Wunden fliessen.

Begnade mich mit Martern, Stich um Stich!

Ich will den Tod der ganzen Welt einschliessen.

Oh Herr, zerreisse mich!

Bis dass ich erst in jedem Lumpen starb,

In jedem Hund und jedem Gaul verreckte,

Und ein Soldat im Wüstendurst verdarb,

Bis, armer Sünder ich, das Sakrament weh auf der Zunge schmeckte,

Bis ich den aufgefressnen Leib aus bitterm Bette streckte,

Nach der Gestalt, die ich, verhöhnt, umwarb.

Und wenn ich erst zerstreut bin in den Wind,

Aus jedem Tod, aus jedem Leben tauche,

Dann lodre, Herr, mir auf im Dornenstrauche!

Ich bin dein Kind.

Dann, Wort, dann prassle auf, das ich in Ahnung brauche,

Flamm unverzehrbar dich durchs All: Wir sind!!

Translated into Armenian by Moushegh Badalian

ՖՐԱՆՑ ՎԵՐՖԵԼ (1890 – 1945) FRANZ WERFEL

Ավստրիացի գրող։ «Մուսա լեռան 40 օրը» վեպի հեղինակը։ Գրականություն է մտել որպես էքսպրեսիոնիստ բանաստեղծ։ Ստորև բերված բանաստեղծություններից առաջին երեքը գրել է կյանքի վերջին տարիներին, երբ տառապում էր սրտի հիվանդությունից, իսկ վերջինը՝ «Ես ընդամենը մի մանուկ եմ դեռ» նրա ամենավաղ շրջանի ստեղծագործություններից է։ Հայերեն թարգմանությունները կատարել է Մուշեղ Բադալյանը՝ ամերիկացի թարգմանիչ Ջեյմս Ռայդելի (James Reidel) անգլերեն գրեթե տողացի թարգմանությունների հիման վրա։