«Կամերային Երաժշտություն» գրքից


I
Հողում, օդում՝ լարեր անտես – 
Հնչում են մեղմ, ներդաշնակ,  
Լարեր՝ գետում – այնտեղ, ուր հեզ 
Ուռիներն են գլխահակ։ 
   
Մեղեդի կա գետի ծոցին, 
Սերն է այնտեղ մոլորվել –  
Բաց ծաղիկներ` իր թիկնոցին, 
Մազերին` մուգ տերևներ։ 
   
Նվագում են՝ համահնչուն, 
Տրված ելևէջներին, 
Անտես մատները դիպչում են 
Աներևույթ լարերին։ 

II
Վերջալույսը ամետիստից 
Մուգ կապույտի է անցնում, 
Լապտերը վառ մութ ծառուղին 
Բաց կանաչով է լցնում։ 
  
Նվագն ուրախ դաշնակի հին 
Հնչում է մեղմ ու կամաց – 
Նա հակվել է ստեղներին՝ 
Գլուխը վար խոնարհած։ 
   
Երկչոտ մտքեր, խոհուն աչքեր, 
Ձեռք, որ էջերն է բացում
․․․ 
Վերջալուսը ամետիստից 
Մուգ կապույտի է անցնում։ 

III
Այն ժամին, երբ ողջ աշխարհն է քնած, 
Ո՛վ դու միայնակ դիտորդ երկնքի, 
Ականջալու՞ր ես դու հառաչանքին 
Տավղի ու քամու, զուգերգին նրանց, 
Մինչև այգաբաց։ 
 
Երբ ամենուրեք հանգչած են ու սուս, 
Արդյո՞ք մեն-մենակ արթուն ես դու դեռ 
Լսելու տավղի նվագը առ Սեր 
Ու հետն էլ քամու երգը սիրահույզ 
Ողջ գիշերն ի լույս։ 

Այն ժամին, երբ մութ երկնքի ֆոնին 
Վառվում է Սիրո ճամփան լուսագես, 
Նրբին մեղեդին լարերի անտես 
Լցնում է օդը հույզով երկնային 
Ու իջնում երկրին։ 

IV
Երբ երկչոտ աստղն անցնի անդին – 
Կուսավայել ու ամաչկոտ, 
Լսի՛ր, այդ ուշ քնկոտ պահին 
Մեկն երգում է դարպասիդ մոտ։ 
Երգը նրա – նուրբ ցողի պես, 
Նա եկել է տեսնելու քեզ։ 


Մի ընկրկիր երկմտանքով 
Երբ նա մթնից կանչում է հեզ, 
Ո՛չ էլ խոկա, թե ու՞մ երգն է, 
Որ դիպչում է սրտիդ այդպես։ 
Այդ ի՛մ երգն է՝ իմ սիրուհուն, 
Այդ ե՛ս եմ քո ուշ այցելուն։ 

V
Թեքվի՛ր դուրս նայիր, 
Ա՛յ ոսկեմազիկ, 
Լսեցի երգդ – 
Զվարթ մի հովիկ։ 
 
Գիրքս գոցել եմ
 
Ես էլ չեմ կարդում, 
Կրակի պարն եմ 
Հատակին դիտում։ 
 
Թողել եմ գիրքս, 
Դուրս եկել տանից՝ 
Լսելով երգդ 
Խավարի միջից։ 
 
Երգելով երգդ – 
Զվարթ մի հովիկ – 
Թեքվի՛ր դուրս նայիր 
Ա՛յ ոսկեմազիկ։ 

VI
Լինեի այն ծոցում տաքուկ, 
(Օ շքեղ է այն ու անբիծ) 
Ուր չէր գտնի ինձ ոչ մի բուք։ 
Ասկետության թախծոտ ցրտից 
Լինեի այն ծոցում տաքուկ։ 
  
Լինեի այն սրտում մի օր, 
(Մեղմ թակեի, որ ներս առնի) 
Ուր գտնեի միայն անդորր։ 
Տրտմությունս էլ չի հառնի 
Թե լինեմ այն սրտում մի օր։ 

VII
Սերս` թեթև, նախշուն շորով, 
Այգու մեջ է խնձորի, 
Ուր հովերը զվարթ ու զով 
Վազվզում են խմբովի։ 
 
Որտեղ հովը սեր է մանում 
Ջահել ու նուրբ թփերին, 
Այնտեղ սերս ծանր է գնում 
Խոնարհված իր ստվերին։ 
  
Իսկ ուր հողը ծիծաղում է 
Երկնի մովով հմայված, 
Այնտեղ սերս կաքավում է 
Փեշը ձեռքով վեր պահած։ 

VIII
Ո՞վ է կանաչ պուրակի մեջ՝ 
Գարնան նման, հարդարուն։ 
Ո՞վ է զվարթ պուրակի մեջ՝ 
Այն իրենով զարդարում։ 

Ո՞վ է քայլում շողերի մեջ 
Այնպես թեթև, աղջկական։ 
Ո՞վ է պայծառ շողերի մեջ 
Քայլում դեմքով կուսական։ 
 
Ծառուղիները պուրակի 
Ոսկեփայլով են վառված – 
Ու՞մ համար է այս պուրակը 
Այսքան շքեղ զարդարված։ 
  
Օ՜հ, իհարկե իմ սիրուհու 
Համար է այն պճնվել, 
Ա՜խ, անուշիկ իմ սիրուհու, 
Որ սիրուն է ու ջահել ։ 

IX
Հե՛յ դուք, քամինե՛ր զվարթ մայիսի, 
Որ պար եք բռնել ծովի երեսին, 
Ալիքից ալիք կայթելով այդպես, 
Ու վեր նետելով ճերմակ փրփրադեզ՝ 
Գծելով օդում արծաթե պսակ, 
Իմ սիրեցյալին արդյոք չտեսա՞ք։ 
Ախ ցա՜վ էր, ցա՜վ էր, 
Գարնան քամիներ, 
Երբ Սերդ հեռու է, սիրտդ է ավեր։ 

XI
Ասա՝ բարո՜վ մնաք, բարո՜վ 
Քո կուսական վեհ օրերին։ 
Սերն է գալիս քեզ փնտրելով – 
Վերջ աղջկական քո հովերին՝ 
Համարումիդ անբիծ կույսի, 
Ու ծամկապին քո շեկ հյուսի։ 
  
Երբ քերովբեն շեփոր փչի 
Եվ անունը լսես նրա 
Մատաղ կուրծքդ, մի ամաչիր, 
Նրա առաջ դու բաց արա 
Եվ արձակիր ծամկապդ – այն 
Նշանն էր քո անմեղության։ 

XVII
Որովհետև քո ձայնն ինձ էր տրված 
Դառնացրի մեկին, 
Որովհետև իմ ձեռքի մեջ պահված 
Քո ձեռքն էր կրկին։ 
    
Ոչ բառ կա ոչ էլ որևէ հնար 
Ինչ որ բան ուղղել – 
Օտար է հիմա ինձ համար նա ով 
Ընկեր է եղել։ 

XVIII
Անսա՛, սիրելի՛ս, 
Խոսքին քո յարի – 
Տխուր է կորուստն 
Հին ընկերների։ 
  
Հասկացել է նա 
Ընկերներին կեղծ 
Ու հոգում հիմա 
Մոխիր է ու եղծ։ 
 
Բայց դու գգվանքով 
Մոտեցիր նրան, 
Սիրուդ թովչանքը 
Թող իջնի վրան։ 
  
Երբ ձեռքը լինի 
Կլոր կրծքիդ տակ, 
Ամեն տխրություն 
Շուտ կիջնի հատակն։ 

XXVIII
Բարեկիրթ տիկի՛ն, մի՛ երգիր այդպես 
Վաղանցիկ սիրո երգը թախծալի, 
Թո՛ղ տխրությունդ, երգի՛ր, թե ինչպես 
Անցնող սերը միշտ բավ է լիուլի։ 
  
Երգի՛ր, թե մեռած սիրահարների 
Քունը երկար ու խորունկ է որքան, 
Որ գերեզմանում սերը պիտ քնի, 
Զի սերը հիմա հոգնած է այնքան։ 

XXXII
Ամբողջ օրը անձրև տեղաց, 
Արի՛ մեր թաց ծառուղին, 
Մեր հուշերն են այնտեղ թաղված 
Տերևների տակ դեղին։ 
 
Անցնենք ճամփով մեր հուշերի 
Մինչ բաժանվելն առհավետ։ 
Արի՛, շանս տուր, իմ սիրելի, 
Փորձեմ խոսել սրտիդ հետ: 

XXXIV 
Քնի՛ր, քնի՛ր, խոր քուն մտիր, 
Քնի՛ր, ո՜վ սիրտ անդադրում։ 
Մի ձայն անվերջ “Դե, քու՛ն մտիր” 
Աղերսում է իմ սրտում։ 
 
Դռնից այն կողմ բուքն է ձմռան 
“Էլ ո՛չ մի քու՜ն” աղմկում։ 
Բայց դու քնի՛ր, բուքը ձմռան 
Երբեք էլ աչք չի փակում։ 

Համբույրս առ ու քու՛ն մտիր, 
Անդորր լինի քո սրտում – 
Դե, խաղաղվի՛ր ու քու՛ն մտիր, 
Քնի՛ր, ո՜վ սիրտ անդադրում։ 

 


Արշավանքն եմ լսում ստվար մի բանակի


Արշավանքն եմ լսում ստվար մի բանակի, 
Քրտնած նժույգների դոփյունը երկնահաս, 
Ու սև զրահ հագած գոռոզ հեծելակի 
Մտրակների շառաչն ու սուլոցն եմ լսում։
    
Մարտակոչ են նետում նրանք գիշերին զով, 
Քրքջում են անզուսպ խավարի մեջ, հեռվում, 
Անուրջներս են կտրում կուրացուցիչ բոցով, 
Որ զնդանի նման զնգում է իմ սրտում։ 
   
Գալիս են՝ հաղթական, գիսակներով կանաչ, 
Ճիչ ու բղավոցով դուրս են վազում ծովից... 
Խոհեմ եղիր, սիրտ իմ, խելագարվե՞ս պիտի... 
Սեր իմ, սեր իմ, սեր իմ, ինչու՞ լքեցիր ինձ։

 

 

Մենակ
(“Հատը մեկ փեննի” գրքից)


Լուսնի արծաթե ուռկանը քող է
Գիշերվա ուսին,
Ափի լույսերը սինձ են ու դող են
Լճի երեսին։

Շամբը գիշերին անուն շշնջաց
Անուն սրտիս մոտ
Հոգիս ցնծում է բերկրանքով անանց,
Ինչպիսի՜ ամոթ։

 

             Թարգմանությունը Մուշեղ Բադալյանի

 

From the “Chamber Music”

 

I

Strings in the earth and air

    Make music sweet;

Strings by the river where

    The willows meet.

 

There’s music along the river

    For Love wanders there,

Pale flowers on his mantle,

    Dark leaves on his hair.

 

All softly playing,

    With head to the music bent,

And fingers straying

    Upon an instrument.

 

II

The twilight turns from amethyst

    To deep and deeper blue,

The lamp fills with a pale green glow

    The trees of the avenue.

 

The old piano plays an air,

    Sedate and slow and gay;

She bends upon the yellow keys,

    Her head inclines this way.

 

Shy thought and grave wide eyes and hands

    That wander as they list—

The twilight turns to darker blue

    With lights of amethyst.

 

III

At that hour when all things have repose,

    O lonely watcher of the skies,

    Do you hear the night wind and the sighs

Of harps playing unto Love to unclose

    The pale gates of sunrise?

 

When all things repose, do you alone

    Awake to hear the sweet harps play

    To Love before him on his way,

And the night wind answering in antiphon

    Till night is overgone?

 

Play on, invisible harps, unto Love,

    Whose way in heaven is aglow

    At that hour when soft lights come and go,

Soft sweet music in the air above

    And in the earth below.

 

IV

When the shy star goes forth in heaven

    All maidenly, disconsolate,

Hear you amid the drowsy even

    One who is singing by your gate.

His song is softer than the dew

    And he is come to visit you.

 

O bend no more in revery

    When he at eventide is calling,

Nor muse: Who may this singer be

    Whose song about my heart is falling?

Know you by this, the lover’s chant,

    ’Tis I that am your visitant.

 

V

Lean out of the window,

    Goldenhair,

I hear you singing

    A merry air.

 

My book was closed,

    I read no more,

Watching the fire dance

    On the floor.

 

I have left my book,

    I have left my room,

For I heard you singing

    Through the gloom.

 

Singing and singing

    A merry air,

Lean out of the window,

    Goldenhair.

 

VI

I would in that sweet bosom be

    (O sweet it is and fair it is!)

Where no rude wind might visit me.

    Because of sad austerities

I would in that sweet bosom be.

 

I would be ever in that heart

    (O soft I knock and soft entreat her!)

Where only peace might be my part.

    Austerities were all the sweeter

So I were ever in that heart.

 

VII

My love is in a light attire

    Among the apple-trees,

Where the gay winds do most desire

    To run in companies.

 

There, where the gay winds stay to woo

    The young leaves as they pass,

My love goes slowly, bending to

    Her shadow on the grass;

 

And where the sky’s a pale blue cup

    Over the laughing land,

My love goes lightly, holding up

    Her dress with dainty hand.

 

VIII

Who goes amid the green wood

    With springtide all adorning her?

Who goes amid the merry green wood

    To make it merrier?

 

Who passes in the sunlight

    By ways that know the light footfall?

Who passes in the sweet sunlight

    With mien so virginal?

 

The ways of all the woodland

    Gleam with a soft and golden fire—

For whom does all the sunny woodland

    Carry so brave attire?

 

O, it is for my true love

    The woods their rich apparel wear—

O, it is for my own true love,

    That is so young and fair.

 

IX

Winds of May, that dance on the sea,

Dancing a ring-around in glee

From furrow to furrow, while overhead

The foam flies up to be garlanded,

In silvery arches spanning the air,

Saw you my true love anywhere?

    Welladay! Welladay!

    For the winds of May!

Love is unhappy when love is away!

 

XI

Bid adieu, adieu, adieu,

    Bid adieu to girlish days,

Happy Love is come to woo

    Thee and woo thy girlish ways—

The zone that doth become thee fair,

The snood upon thy yellow hair,

 

When thou hast heard his name upon

    The bugles of the cherubim

Begin thou softly to unzone

    Thy girlish bosom unto him

And softly to undo the snood

That is the sign of maidenhood.

 

XVII

Because your voice was at my side

    I gave him pain,

Because within my hand I held

    Your hand again.

 

There is no word nor any sign

    Can make amend—

He is a stranger to me now

    Who was my friend.

 

XVIII

O sweetheart, hear you

    Your lover’s tale;

A man shall have sorrow

    When friends him fail.

 

For he shall know then

    Friends be untrue

And a little ashes

    Their words come to.

 

But one unto him

    Will softly move

And softly woo him

    In ways of love.

 

His hand is under

    Her smooth round breast;

So he who has sorrow

    Shall have rest.

 

XXVIII

Gentle lady, do not sing

    Sad songs about the end of love;

Lay aside sadness and sing

    How love that passes is enough.

 

Sing about the long deep sleep

    Of lovers that are dead, and how

In the grave all love shall sleep:

    Love is aweary now.

 

XXXII

Rain has fallen all the day.

    O come among the laden trees:

The leaves lie thick upon the way

    Of memories.

 

Staying a little by the way

    Of memories shall we depart.

Come, my beloved, where I may

    Speak to your heart.

 

XXXIV

Sleep now, O sleep now,

    O you unquiet heart!

A voice crying “Sleep now”

    Is heard in my heart.

 

The voice of the winter

    Is heard at the door.

O sleep, for the winter

    Is crying “Sleep no more.”

 

My kiss will give peace now

    And quiet to your heart—

Sleep on in peace now,

    O you unquiet heart!

 


I hear an army charging upon the land

 

I hear an army charging upon the land,

And the thunder of horses plunging, foam about their knees:

Arrogant, in black armour, behind them stand,

Disdaining the reins, with fluttering whips, the charioteers.

 

They cry unto the night their battle-name:

I moan in sleep when I hear afar their whirling laughter.

They cleave the gloom of dreams, a blinding flame,

Clanging, clanging upon the heart as upon an anvil.

 

They come shaking in triumph their long, green hair:

They come out of the sea and run shouting by the shore.

My heart, have you no wisdom thus to despair?

My love, my love, my love, why have you left me alone?

 

 

Alone

(From the “Pomes Penyeach”)

 

The moon's greygolden meshes make
All night a veil,
The shorelamps in the sleeping lake
Laburnum tendrils trail.

 

The sly reeds whisper to the night
A name- her name-
And all my soul is a delight,
A swoon of shame.

 

Translated into Armenian by Moushegh Badalian

Ջեյմս Ջոյս (1882 – 1941 ) James Joyce

Իռլանդացի գրող։ Առավելապես հայտնի է որպես արձակագիր, թեև գրականություն մուտք է գործել որպես բանաստաղծ։ Հռչակ է ձեռք բերել իր «Ուլիսես» սկանդալային վեպով։ Հրատարակել է բանաստեղծությունների 2 գիրք՝ «Կամերային Երաժշտություն» և «Հատը Մեկ Պեննի»  ժողովածուները։ Ստորև ներկայացվում են ընտրված բանաստեղծություններ այդ ժողովածուներից՝ Մուշեղ Բադալյանի թարգմանությամբ։ Դրանցից մի քանիսը տպագրվել են “Գրական Թերթում”։  

Translations from English

Թարգմանություններ Անգլերենից

 

Poetic Translations Into And From Armenian

Բանաստեղծական  Թարգմանություններ

Հայերեն և Հայերենից

Home

Translations

 Թարգմանություններ

Text Box: Text Box: Text Box: Text Box: Text Box: Text Box: