Սառույցի պես փխրուն
դու ինձ գրել էիր
որ քեզ համար
փխրուն եմ ես… ծաղկի նման բռնչենու
և ուղարկել էիր
սպիտակ մի մորճիկ
և քո սիրտը
չգիտեի ավաղ
որ սառույցից էին
և հալվեցին նրանք
իմ հայացքից
բառերը փխրուն են
սառույցի պես
Մինչև լռությունը
հանդարտվում է իմ մեջ երաժշտությունը
որ արթնացնում էիր մի ժամանակ
նրբին շոյանքներով
ու չեմ կարողանում հիշել բառերը քո
և աչքերիդ գույնը
երկինքն իրիկնային
էլ չի հիշեցընում զբոսանքները մեր
օտար քաղաքների լույսերի մեջ
մեզ բաժանող հեռուն
երկարում է անցնող օրերի հետ
ամեն մի անտարբեր մեր բառի հետ
որ հնչում է հիմա հեռախոսով
սարդոստայն է ասես ժամանակը
փշուր – փշուր խամրած հուշերի շուրջ
և չգիտեմ արդեն ո՞րն էր իրականը
և ո՞րն էր որ միայն հորինել եմ
երաժշտությունը համրանում է իմ մեջ
Ջարդված հայելի
ջարդեցի հայելին
որում անդրադարձն էր քո պատկերի
փշուրները սակայն
դրվագ էին պահել քո ժպիտից
ստվերն էին պահել թարթիչներիդ
ինչ-որ մեկը մատներով գիշատիչ
հավաքում է փութով
փշուրները
փռում – սոսնձում է որ թաքցնի հետո
բանալիով կողպած
գանձատուփի մեջ իր ծիածանե
կգա օրը և ես կմոռանամ
որ նրանք իմն էին
Ինչ – որ մի օր
գուցե ինչ – որ մի օր
ես ափերով
դեմքդ գծագրեմ
գուցե ինչ – որ մի օր
մատներիս տակ զգամ
ալեկոծված սրտիդ տրոփյունը
գուցե ինչ – որ մի օր
քո գիշերվա եզրով
սահեմ դեպի եզրը լուսաբացիդ
գուցե ինչ – որ մի օր
Վարդագույն էլֆը
վճիտ աչիկներով
վարդագույն էլֆն իջավ
նրա ուսին
թևին տվեց գրքի բաց էջերին
անդրադարձն էր փնտրում
գուցե
իր պատկերի
բայց չգտավ
և վշտահար այդպես
և գլխահակ
գնաց փոքրիկ էլֆը
և գրքի մեջ մնաց
բույրը
վարդի
թերթի
Թռչող ավազներ
շշուկով ասված այն բառերը որ
թափանցիկ էին
ինչպես շողերը արևածագի
անհետանում են
մեր միջև թռչող
ավազների պես
դատարկ օրեր են գալիս վերստին
յուրաքանչյուրը մի քար է ասես
որ պիտի դրվի
մեր միջև անվերջ բարձրացող պատին
կրակն է մարում
մթնում թափառող
երեք կայծ միայն
որ պեծկլտում են կարմիրով
ոսկով
և ժամանակը մնում է
թռչող ավազների տակ
Նվերներ
ես ինչ կարող եմ քեզ նվեր անել
իմ այս ափապուրծ ժպիտից բացի
այս երգից բացի
բացի սրտագին իմ այս հայացքից
իմ հպումներից
ու մեղքի մղող պահերից բացի
ես ինչ կարող եմ քեզ նվեր անել
իմ հոգուց բացի և իմ մարմընից
ես կուզենայի շատ կուզենայի քեզ մատուցանել
ամբողջ աշխարհն ու կեսը երկնքի
- բայց ունեցածս այքանն է միայն
Խոսիր ինձ հետ
խոսիր ինձ հետ
խոսիր թռչունների լեզվով
անգիտակից դարձած քո հայացքով
խոսիր ինչպես սեղմված մատները քո
քո գունատված դեմքով
ու հոգոցով
եղիր ինձ հետ
եղիր ավետումի նման իրիկնային
հեռախոսի զանգի
մթագնումի նման գիտակցության
եղիր այն քնի պես որ իջնում է վրաս
լուսաբացից առաջ
Պատուհան
բախիր պատուհանն իմ հիշողության
գուցե մի րոպեով ներս թողնեմ քեզ
ինչպես լուսաբացի սոված թևավորին
գուցե փշրանքները երազներիս
մի անգամ էլ լցնեմ
ափերիդ մեջ
գուցե աչքերիդ մեջ
մի անգամ էլ տեսնեմ
իմ անցյալը
իսկ միգուցե ամուր կողպեմ պատուհանս ու
շրջվեմ առանց խոսքի
Երանգներ
արևածագի ներկապնակը
լռության բոլոր երանգներն ունի
վարդագույնն ահա որ համրացել է սքանչացումից
ոսկեգույնը որ մութ է ավելի քան բառերը մեր
ահա դեղինը որ գունատվել է կուրացած խանդից
ահա կարմիրը որ շնչասպառ է եղելությունից
իսկ սա գորշ գույնն է
որ լղոզվում է մեր միջև երբ մենք
միմյանց ասելու
բան չունենք արդեն
Եթե
եթե վտարես
նախիրն ամպերի
և միացընես լուսարձակը որ կոչվում է արև
եթե հայացքով
բռնես ափ վազող
ալիքի բաշը
եթե երկնքում
ուղիղ կեսօրին
լուսամփոփները վառես աստղերի
ապա գուցեև
ինչ – որ ժամանակ
դեռ ինչ – որ մի բան լինի մեր միջև
Շատ է ուշ
Երբեք էլ ուշ չէ սիրելու համար –
պարի մի գիշեր՝ աստղերի ներքո,
շամպայնի մի գավ, թշշոց, շշուկներ,
փրփրած լողափ ու մենք՝ միասին:
Ընկեր գտնելու համար էլ ուշ չէ –
սրտամոտ զրույց մինչև առավոտ,
գեղեցիկ երգեր, ուսման տարիներ,
ճամփորդություներ երկար, աղ ու հաց;
Երբեք էլ ուշ չէ երազել նաև
բախտի անիվը շրջելու մասին,
երջանկությունը սանձելու մասին, քանի չի փախել,
– երբեմն սակայն վերադառնալու համար շատ է ուշ
Թիթեռնիկ
չէ որ այնքան հեշտ է
մի թռիչքով կորչել քո աչքերի խորքում
մոռանալ այն ամենն ինչ եղել է
նայել ափերիդ մեջ
մի հերթական անգամ հավատալով
թե սերը կա գուցե
չէ որ այնքան հեշտ է
թարթիչներիդ ցանցում մոլորվել ու
ժպտալ անմեղորեն
և բոժոժի գրկից հանկարծակի
թիթեռնիկի նման թռչել երկինք
հեշտ է
Մարաթոն
տարեց տղամարդը
փախչում է իր բաժին ժամանակից
սիրում է ավելի երիտասարդ կանանց
որ աչքերում նրանց վերագտնի
ստվերները անցած հուզումների
տեսնի ջահելությունն իր երբեմնի
ճերմակում են մազերն օրստօրե
ընդհատուն է դառնում շունչը օրստօրե
և քայլքը երերուն
սայթաքում է հաճախ
ես փորձում եմ նրան պահել մի կերպ
ժամանակում ներկա
թեթևացնել ցավը անկումների
բայց նա շատ է սուզվել անցյալի մեջ
բայց նա շատ է հեռու ապագայից
տարեց տղամարդը վազքն է արագացնում
բայց վազքուղին նրա ընդմիշտ արդեն
զուգահեռ է իմին:
Երբ գուրգուրում ես իմ ներբանները
ես շատ եմ սիրում
երբ գուրգուրում ես իմ ներբանները
ես շատ եմ սիրում
երբ շոյում ես դու մաշկս ափերով
լեզվով նկարում
կորությունները ոտնաթաթերիս
և ջերմացնում ամպիկով շնչիդ
հիմա ես գիտեմ
թե ձյան վրայով
ինչու են բոբիկ ոտներով սահում հրեշտակները
Ուշ ամառ
վտահության բարակ թելը
ուշ ամռան պես
թեթևակի շնչից աշնան
թրթռում է
և բախվելով
կեղծ բառերին
ժպիտներին պատրանապատ
լռությանը
կտրվում է
ասում են թե աչքերն են լոկ որ չեն խաբում
հայելին են նրանք
մտքի
ինչպե՜ս բացեմ
արծաթազօծ շերտի ներքո
նրանց երկրորդ հատակը ես
Ճշմարտությունը
ճշմարտությունը ծաղիկ է ճերմակ
կնոջ ձեռքերում
և բոցկլտացող շրջազգեստ է ալ
մթնում գիշերվա
թախծի ստվեր է
աչքերում նրա
ճշմարտությունը դա տղամարդու
քունն է անհանգիստ վերքերի ցավից
և հպումների քնքշությունն է դա կնոջ ափերի
և այն բառերը որ չեն մտածված
նրա հայացքի կանաչությունը
ճշմարտությունը այն պոեզիան է
որը չի կարդում ոչ ոք երևի
և այն ձեռքերը որ չեն համբուրում
և այն շուրթերը որ լուռ են ընդմիշտ
և մենությունը
որ չի ցանկանում վրդովել արդեն
ոչ ոք աշխարհում
* * *
արևոտ չի լինի
օրը վաղվա
անձրևանոցներով
պիտի լինեն մարդիկ
աղջիկները
թրջված ոտից – գլուխ
պիտի ձևացընեն
թե երեսներն ի վար
կաթիլներ են հոսում անձրևային
ոչ թե արտասուքներ
արևոտ չի լինի
օրը վաղվա
Զրույց
մի ակնթարթ միայն խոպոպներիդ
ներհյուսեցի լուսնի դալուկ մի շող
և դու
մեր գլխից վեր աստղեր ցոլացըրիր
քմծիծաղեց գիշերն ապակու այն կողմից
և մեր ուղեցույցը դարձավ արձագանքը
դեպի անհայտություն տանող ճամփին
բառեր բառեր բառեր
խոսում էինք ինչ – որ անկապ բանի մասին
իսկ մեր միահյուսված մատներն իրենց գաղտնի
զրույցն էին անում
* * *
ժամանակները время делает нас
մեզ
թափանցիկ են դարձնում հետզհետե
մոռանում ենք դեմքերը
չենք հիշում ձեռքերի ջերմությունը
և չենք կարողանում մտաբերել
հայացքները գոնե ժպիտները
(դու գոնե մեկ անգամ նայե՞լ ես ինձ այնպես
որ դադարեր մի պահ շուրջդ այս աշխարհի գոյությունը)
մեզնից մնում է լոկ
մի ձայն հեռախոսում
սև տառեր են մնում
mail – ում արագ գրված
տարրալուծվում ենք մենք մոռացության խորքում
անդարձորեն
* * *
թափառում եմ блуждаю губами рисую
իմ շուրթերով
մարմնիդ վրա
կրքի քարտեզ նկարելով
և ուզում եմ այնպես ճչաս
որ երկինքը
պատառոտվի
աստղեր տեղան
միլիոնավոր
այնժամ նրանց
շողշողացող անձրևի մեջ
կասեմ թե ես ինչ եմ ուզում
և կլինի այնպես
ինչպես ես եմ ուզում
Տերևների բոցերում
Վարդան Հակոբյանին
լեռնալանջերին
կարմիր բոցեր են
աշո՞ւնն է արդյոք
ներկել պուրպուրով
թե՞ տերևներին փայլփլում են դեռ
կաթիլներն արյան այն ջահելների
որ ազատության զոհասեղանին
կյանքերն են դրել
լեռներն Արցախի
ամեն ինչ գիտեն
լռում են սակայն լեռնորեն հպարտ
Բանաստեղծություն մոր մասին
քաղաքի հսկա խորհրդանիշի –
Պապի և Տատի հուշարձանի մոտ
Ադհամ Դիմաշկին
իր երգն էր կարդում արաբերենով
ու ես ոչ մի բան
չէի հասկանում
իսկ երիտասարդ պոետը կարդում
կարդում էր երկար
երբ հանկարծ օտար խոսքերի միջից ադամանդի պես
բոցկլտաց ծանոթ հնչյունը մամա
Պապը և Տատը
գլխով արեցին
ու լայն ժպտացին շուրթերով քարե
– նրանք էլ ինձ պես
Լորենու շիվը
Գագիկ Դավթյանին
ես ծառ տնկեցի Տիգրանակերտում
լորենու մի շիվ
և աղոթեցի
որ չչորանա
քամին չքշի
քարե ամրոցի ստվերների մեջ
նա կբարձրանա
ձեռքերը պարզած
վերև կնայի
թափառաշրջիկ ամպերին լուսե
և պատմություններ կլսի անգիր
կհրավիրի թևավորներին
որ բներ հյուսեն ճյուղերին կանաչ
և շշուկներով իր տերևների
կմխիթարի բանաստեղծներին
ու եթե մի օր կարոտից քշված
այստեղ գամ կրկին
ես իմ լորենու բնին կփարվեմ
և հավանաբար
կարտասվեմ իր հետ
Կոմիտասի մահադիմակը
մահադիմակից ժպտում ես հիմա
վարդապետ
ինչո՞ւ
քո ամբողջ կյանքը նվիրել ես դու
ﬔղեդիներին երգերին
մարդկանց
որ աﬔն ինչից թանկ էին եղել քեզ համար անշուշտ
և որոնց համար թանկ էիր ինքդ
խաղաղ գյուղերում
դու երգեր էիր փրկում կորստից
խազագրելով
որ հնչեն դրանք զնգուն ծիծաղով ու թախծով անհուն
դու սիրում էիր քո ժողովրդին և երկիրը քո –
հովիտներ կանաչ ու բարձր սարեր
աﬔն մանուկի աﬔն ծերունու
քեզ չէր վիճակված խաղաղ հանգչելու
վառ գույների ﬔջ ու ծաղիկների
աչքերի առաջ բարեկաﬓերիդ
հայոց եղեռնը
թուրքերի ձեռքով իրականացված
սգո քաթանով
սևերով ծածկեց երկնակամարըդ
քառատվող մանկանց
և բռնաբարվող կանանց ճիչերը
աղաղակները անﬔղ-ﬔղավոր նահատակների
դատապարտեցին քեզ մթագնուﬕ անձուկին դաժան
որից դուրս ելնել չկարողացար
և ամփոփվեցիր լռության խորքում խելագարության
անտարբերության բավիղների ﬔջ
որ չտեսանես այլևս ոչինչ
չլսես ոչինչ
և չզգաս ոչինչ
ոչ ոք չգիտի թե ինչ մտքեր են
փոթորկվել հիվանդ
քո ուղեղի ﬔջ
ինչ պատկերներ են քեզ այցի եկել
փակ կոպերիդ տակ
քսան ձիգ տարի
կռիվ ես մղել դու դևերի հետ
Փարիզի ﬕ խուլ հիվանդանոցում
որտեղ ժպիտով
դիմավորել ես մահդ բաղձալի
որի սահմանից անդին այլևս քեզ պետք չէ հիշել
պետք չէ պայքարել էլ ոչ ոքի դեմ
և կարելի է վերջապես գնալ հանգստանալու
և ժպտում ես դու մահադիմակից
քանի որ մահը
հավիտենական ազատություն է ընծայել սրբիդ
Թարգմանությունը Գագիկ Դավթանի
