RudyardKiplingPoems

ԵԹԵ

Թե չկորցնես գլուխը քո գլխակորույս մարդկանց մեջ,

Երբ որ շուրջդ խուճապահար՝ մեղք են բարդում քեզ վրա,

Կհավատաս թե ինքդ քեզ, երբ կասկածում են անվերջ,

Եվ անսալով կասկածներին` թե կգործես անվարան,

Թե կարող ես հար սպասել, բայց չհոգնել, չփլվել,

Կամ զրպարտված լինելով միշտ՝ չզրպարտել երբևէ,

Ատելության թիրախ դարձած՝ ատելության չտրվել

Եվ ցույց չտալ, թե լավն ես շատ կամ իմաստուն ես եղել.

Թե երազես՝ չթողնելով երազդ քեզ դառնա տեր,

Թե մտածես, բայց խոկալը քեզ չդարձնես նպատակ,

Թե Հաղթությունն ու Օրհասը դիմավորես անտարբեր

Եվ ընդունես անկիրք սրտով՝ համարելով լոկ խաբկանք,

Համբերատար թե դիմանաս, երբ քո խոսքը ճշմարիտ

Խարդախները նենգափոխեն՝ հիմարներին խաբելով,

Կյանքիդ գնով ստեղծածից՝ չմնա քարը քարին,

Հին գործիքով, սակայն, կերտես՝ ջանք ու քրտինք թափելով.

Թե կարող ես շահածը քո մեն մի շեղջի վերածել

Եվ համարձակ մի շարժումով ողջը տանուլ տալ անդարձ,

Եվ նորից նոր վերսկսել, բայց շշուկով իսկ չասել

Ու չհիշել ոչ մի անգամ կորուստները քո անցած,

Թե կարող ես գերլարումով սրտի՛դ, նյարդի՛դ, մկանի՛դ

Շարունակել ապրել նորից, երբ ապրելու ուժ չկա,

Եվ անվարան քայլել առաջ, երբ քո ներսում այդ ժամին

Չկա ոչինչ, բացի Կամքից, որ հորդորում է «Տոկա՛».

Թե կխոսես ամբոխի հետ, բայց միշտ մաքուր կլինես,

Արքաների հետ քայլելով՝ միշտ կմնաս պարզ ու բաց,

Թե բարեկամ կամ թշնամի չեն վնասի երբեք քեզ,

Թե կնստեն քեզ հետ հաշվի, բայց չեն պաշտի չափազանց,

Թե րոպեի վազքն անողոք սանձես ջանքով աներկբա՝

Դարձնելով այն վաթսուն գերխիտ, իմաստալից ակնթարթ,

Քո՛նն է այնժամ Հողագունդն այս ու նրանում ամեն բան,

Եվ ավելին՝ այնժամ , որդի՛ս, դու կլինես, ԱՅՐ և ՄԱՐԴ։

ՍՏՐՈՒԿԸ , ՈՐԸ ԴԱՌՆՈՒՄ Է ԱՐՔԱ

Երեք բան է միշտ երկիրը ցնցում,

և չորս բանի էլ մենք չենք դիմանա,-

այսպես է գրել իմաստուն գրքում

Սողոմոնն ինքը, և թող իմանա

մեզնից ամեն մեկն այդ մասին ընդմիշտ

և ամեն մեկս թող հավետ հիշի,

որ չորս նզովքից ամենից վատթարն

ստրուկն է՝ նստած գահին ուրիշի:

Անբարո կինն է թե ամուսնանում,

զավակ է ծնում՝ մեղքն է մոռացվում:

Անմիտն ուտում է և քուն է մտնում,

իսկ երբ քնած է, ձայնը չի լսվում:

Թե աղախինն է դառնում տիրուհի,

նրանից հեռու դու մնա կյանքում:

Փրկություն չկա, սակայն, ստրուկից,

որը մեր գլխին արքա է կարգվում:

Հիմար է՝ գործում կառուցողական

և կործանիչ է ամեն կառույցի:

Չի լսում ձայնը բանականության.

իր գոռգոռոցն է վերջը զրույցի:

Իշխում է միայն իշխելու համար,

ուժով է ճնշում ոգին իմաստուն

և իմաստուն է հռչակում նրան,

ով որ քծնում է՝ «Միակ ճիշտն ես դու»:

Ստրուկ է եղել, ուրեմն՝ սովոր,

որ դժբախտության պահին սոսկալի

իր գործած ամեն արարքի համար

իր տերն է միայն պատասխան տալիս:

Ու երբ որ արդեն երկիրն ամենայն

դժոխք է դարձնում վարքով տմարդի,

մեղավորի է որոնում միայն,

որ նրա վրա մեղքերը բարդի:

Միշտ այնպես հեշտ է խոստումներ տալիս,

բայց խոսքն է շուտով նա տալիս քամուն:

Ահ կա իր սրտում՝ թե՛ բարեկամից,

թե՛ մերձավորից, ինչպես թշնամուց:

Համառ է ու բիրտ, երբ որ հարկ չկա,

թույլ է, երբ հարկ է լինել աննկուն:

Ստրուկը, որը դառնում է արքա,

հոգով ստրուկ է դարձյալ իր կյանքում:

Թարգմանությունը Խորեն Գասպարյանի

If you can keep your head when all about you

Are losing theirs and blaming it on you,

If you can trust yourself when all men doubt you,

But make allowance for their doubting too;

If you can wait and not be tired by waiting,

Or being lied about, don't deal in lies,

Or being hated, don't give way to hating,

And yet don't look too good, nor talk too wise:

If you can dream-and not make dreams your master;

If you can think-and not make thoughts your aim;

If you can meet with Triumph and Disaster

And treat those two impostors just the same;

If you can bear to hear the truth you've spoken

Twisted by knaves to make a trap for fools,

Or watch the things you gave your life to, broken,

And stoop and build 'em up with worn-out tools:

If you can make one heap of all your winnings

And risk it on one turn of pitch-and-toss,

And lose, and start again at your beginnings

And never breathe a word about your loss;

If you can force your heart and nerve and sinew

To serve your turn long after they are gone,

And so hold on when there is nothing in you

Except the Will which says to them: 'Hold on!'

If you can talk with crowds and keep your virtue,

Or walk with Kings-nor lose the common touch,

If neither foes nor loving friends can hurt you,

If all men count with you, but none too much;

If you can fill the unforgiving minute

With sixty seconds' worth of distance run,

Yours is the Earth and everything that's in it,

And-which is more-you'll be a Man, my son!

A SERVANT WHEN HE REIGNETH

Three things make earth unquiet

And four she cannot brook

The godly Agur counted them

And put them in a book --

Those Four Tremendous Curses

With which mankind is cursed;

But a Servant when He Reigneth

Old Agur entered first.

An Handmaid that is Mistress

We need not call upon.

A Fool when he is full of Meat

Will fall asleep anon.

An Odious Woman Married

May bear a babe and mend;

But a Servant when He Reigneth

Is Confusion to the end.

His feet are swift to tumult,

His hands are slow to toil,

His ears are deaf to reason,

His lips are loud in broil.

He knows no use for power

Except to show his might.

He gives no heed to judgment

Unless it prove him right.

Because he served a master

Before his Kingship came,

And hid in all disaster

Behind his master's name,

So, when his Folly opens

The unnecessary hells,

A Servant when He Reigneth

Throws the blame on some one else.

His vows are lightly spoken,

His faith is hard to bind,

His trust is easy boken,

He fears his fellow-kind.

The nearest mob will move him

To break the pledge he gave --

Oh, a Servant when he Reigneth

Is more than ever slave!

Translated into Armenian by Khoren Gasparian

Ռադյարդ Քիփլինգ (1865-1936) Rudyard Kipling

Անգլիացի բանաստեղծ և արձակագիր։ 1907թ նրան շնորհվել է Նոբելյան մրցանակ գրականության բնագավառում։ Հանրահայտ են նրա «Ջունգլիների գիրքը» (The Jungle Book) պատմվածքների ժողովածուն, «Քիմ» (Kim) վեպը, մի շարք բանաստեղծություններ, այդ թվում՝ «Եթե» ("If") բանաստեղծությունը։