|
LIBRETTO POUR LE DESERT
Salut sœurs de mon désert fiancées du désert salut! un poète-femelle tourne avec une louche dans la chaudière infernale de Der-Zor Et vos visages lumineux ressuscitent d'une fumée étanche alternativement
Aide-moi muse du désert Sans toi je ne peux pas rimer le claquement des os disproportionné voire le bruissement du vent capable de se transformer en chant ailleurs écoute elle est très importante mon histoire enterrée dans le silence plus grand que Dieu ici gaspillé dans le sable comme le sperme de l'aigle sur une pierre qui attend l'heure de son épanouissement la semence du plus parfait
peux-tu écouter mon histoire toi appuyé contre ton bien-aimé sans compter les rimes mes vers répétés devant derrière? le vent est mon maître et ma douleur tous les deux enclins à se répéter
c'est moi la vierge se sauvant à peine échappée la vierge interrompue du yatagan c'est moi aux genoux débraillés le fantôme courant dans les sables du cauchemar de vos rêves c'est moi la dernière fiancée de Der-Zor mon voile- poussière tempétueuse de sable - je cours en traînant derrière moi le désert comme ajout à ma robe de noce qu'aucune fiancée dans le désert sauf moi ne se marie!
c'est moi la dernière fiancée de Der-Zor avec une mâchoire bavarde indicible mais je n'étais pas toujours ainsi avant j'étais une nymphe avec une queue façonnée dans une Arménie étendue entre les mers jusqu'à l'aurore fatale où j'ai laissé mes écailles tombées et je me suis trouvée dans l'enfer ardent du désert avec des bas étanches de migrants je suis la vierge... la concubine et le serviteur du désert proxénète - vendeur de femmes - le fantôme et le poète dont le corps n'a pas nagé dans les eaux et n'est pas consacré par une huile sainte parfumée de fleurs abondamment
heureuses les filles - fleurs de lys! qui synchroniques comme des danseuses la main dans la main ont sauté dans les eaux mêlant les fleurs de leurs jupes aux écumes étincelantes riantes elles - qui d'instinct ont dodeliné leurs jambes de roses ont rempli les seins abondamment sous le soleil de lumière laiteuse de l'aube elles qui ont nagé longtemps puis elles se sont figées avec des yeux étanches - comme dans une photo entremêlés de couleurs d'aquarelle
aide-moi muse du désert je veux chanter pour celles qui ont rampé jusqu'à la mort avec leurs genoux ensanglantés- sous le soleil elles boivent encore de leurs lèvres poussiéreuses les ténèbres jaunes du sable tralala! tralala! heureuse toi Anouche! "vouche!"… "vouche!" pour le mariage sans mariée heureux toi Grigor étant dans la température brûlante en hallucination délirante le soleil sans talent du désert ne crée pas de mirages aux yeux rien que des mirages poussiéreux des vierges échevelées se sauvant éperdument comme les poissons de Christ se multipliant interminablement - les yatagans dans le miroir jaune de la steppe
les épines se souviennent - aux cheveux dressés - elles peuvent te souffler aussi si tu les écoutes mais tout simplement il est difficile de prêter attention comment elles appuyaient les oreilles sur elles! donc qui va raconter si ce n'est pas moi? moi le dernier espoir le dernier témoin le dernier poète-femelle je suis la vierge... la concubine et le serviteur du désert proxénète- vendeur de femmes heureuses celles dont les genoux ne sont pas déchiquetés de l'épouvante du yatagan je suis la vierge se sauvant à peine échappée de vos rêves cauchemardeux c'est moi la dernière fiancée de Der-Zor le seul chef du chœur de l'au-delà les vents soufflent et sans trêve renversent tout tête en bas c'est moi la tête en bas qui bat la mesure pour les un million et demi de l'autre monde je suis le fantôme en frac blanc ma baguette de chef d’orchestre se remue et se remue sous le sable Dieu regarde et ne voit pas (le vieux décrépit à cause de sa cataracte) celui qui parle de l'enfer peut aussi insulter Dieu
j'ai vu la soif du désert dans les yeux haletants du sultan ainsi que la ronce de ses veines je suis la vierge du poème épique éternel ma chute est la chute du gène de la femme du gène oriental et occidental ma défaite c'est la défaite de l'innocence ma fin c'est la fin de l'univers de tous les commencements sous le ciel je suis le fantôme collectif de toutes les vierges - au dessous du sable mes cuisses sont pleines de poussière durant cent ans au lieu du sperme de mon bien-aimé je suis la concubine du désert stérile dans mon bassin - terre et ronce ma jupe n'a cueilli que des épines pendant cent ans il y a deux sortes d'épines dans le désert l'une te mord dans les pieds l'autre dans ta mémoire et... dans le reste
je suis le seul fin connaisseur du désert le temps touche à sa fin sous mes paupières je suis le sablier à la taille fine le temps est différent dans le désert il ruisselle d'une couleur jaune comme le sable par les entonnoirs polis des gorges arrêtant les aiguilles en os sur l'heure de la mort - éternellement
je suis la dernière fiancée de Der-Zor le dernier fin connaisseur du désert qui est capable de trouver les yeux fermés le chemin de l'enfer - dans les sables donc qui si ce n'est pas moi raconterais cette histoire mieux encore que personne? et si cela ne te touche pas - la disparition des un million et demi - sous le sable alors... toi... quelle espèce d'homme es-tu en réalité?
donc écoute mon histoire tu es mon seul espoir le monde est engourdi - Dieu est vieux celui qui parle de l'enfer peut aussi insulter Dieu tu entends?... le vent vient en hurlant il revient sur les lieux du crime pour mélanger tout au double
écoute-moi - m'entends-tu? je termine je résume le siècle dans un couplet ... il y a deux espèces de vents dans le désert l'un qui souffle du nord et remue les os dans le sable l'autre qui souffle du sud et remue le sable dans les os...
p.s. aide-moi muse ne vois-tu pas qu'ils ne se transforment pas en poèmes dans les poussières les cris mutilés sans fin? qu'il ne se transforme pas sans mesure la méduse des os dans le sable?
Traduction de l’arménien par Nvard Vardanyan
|
|
ԼԻԲՐԵՏՈ ԱՆԱՊԱՏԻ ՀԱՄԱՐ
Ողջույն քույրեր իմ անապատի անապատի հարսներ բարեողջո՜ւյն մի էգ պոետ շերեփով խառնում է Դեր Զորի հնոցը դժոխային ու հառնում են լուսավոր ձեր դեմքերը անթափանց ծխի միջից հաջորդաբար
օգնիր ինձ մուսա անապատի առանց քեզ չեմ կարող հանգավորել ոսկրերի շխշխկոցը անհամաչափ մինչև իսկ քամու սվսվոցը՝ ընդունակ երգանալու - մեկ ուրիշ տեղ լսի՛ր կարևոր է պատմությունն իմ թաղված լռության մեջ Աստծուց էլ մեծ այստեղ՝ ավազի մեջ վատնված ինչպես արծվի սերմը - քարի վրա սպասում է իր ծաղկունքի ժամին սերմը ամենայն կատարյալի
կարո՞ղ ես լսել պատմությունն իմ դո՛ւ - անհոգ հենված սիրելիիդ առանց հաշվելու հանգերը կրկնվող տողերիս՝ հետ ու առաջ քամին է ուսուցիչն իմ ու ցավը երկուսն էլ հակված կրկնվելու լսի՛ր ... պարտավոր ես քանզի ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը քողս՝ ավազե փոշեմրրիկ վազում եմ քաշելով անապատը հավելումի նման հարսնաշորիս
այդ ես եմ մազապուրծ փախչողը կարկափող ծնկներով ավազներում կույսը՝ ընդհատված յաթաղանով արնոտ հարսնաքողով ուրվականը ձեր երազների մղձավանջում
թող ոչ մի կույս անապատում չհարսնանա - բացի ինձնից
ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը կույսը՝ ընդհատված յաթաղանով շատախոս ծնոտներով անասելի ծնկներով խրվածը ավազի մեջ բայց ես այդպիսին չէի միշտ. ջրահարս էի ես առաջ նախշուն պոչով ծովից ծով ձգվող Հայաստանում ընդհուպ մինչև լուսաբացը չարաբաստիկ երբ թափեցի թեփուկներս ու հայտնվեցի բոցակեզ դժոխքում անապատի անթափանց գուլպաներով գաղթականի
ես կույսն եմ ... հարճն եմ ու ծառան կավատ անապատի՝ կնավաճառ ուրվականը նրանց ու պոետը ում մարմինը չլողաց ջրի վրա չօծվեց արևով և կամ ծաղկահոտ մյուռոնով առատորեն հիրավի՛ երանի հարսներին դեռատի աղջիկներին ջրաշուշան որ սինխրոն ինչպես պարուհիներ ձեռք-ձեռքի ցատկեցին Եփրատի մեջ խառնելով փեշերի ծաղիկները փայլուն փրփուրին ծիծաղաշատ նրանց – որ բնազդով օրորեցին վարդոտ սրունքները արևի տակ լցնելով ստինքները առատորեն կաթնագույն լույսով ցայգալույսի որ լողացին ու հետո՛ միայն անշարժացան անթափանց աչքերով - ինչպես նկար- լուծված գույներով ջրաներկի
օգնիր ինձ մուսա անապատի ես ուզում եմ երգել նրանց համար փշոտած վարսերով նրանց ովքեր սողացի՛ն մինչև մահը արնած ծնկներով- արևի տակ ու փոշոտ շուրթերով դեռ ըմպում են դեղին խավարը ավազների
տարանինա տարանինա երանի Անուշին - վո՜ւշ վո՜ւշ հարսանիքի համար առանց հարսի երանի Գիքորին ջերմող տեսիլքի համար զառանցողի - ցնորքներ չի բերում աչքերին անտաղանդ արևը անապատի սոսկ փոշոտ միրաժներ հերարձակ վազող կույսերի խելակորույս և ինչպես Քրիստոսի ձկները անվերջ բազմապատկվող յաթաղաններ դեղին հայելու մեջ տափաստանի
փշերը հիշում են – հարցրու կարող են և հուշել եթե լսես պարզապես դժվար է ուշք դնել ականջով հենվելը նրանց վրա դե ուրեմն ո՞վ պատմի եթե ոչ ես ես՝ վերջին հույսը վերջին վկան վերջին պոետը անապատի ես կույսն եմ .... հարճն եմ ու ծառան կավատ անապատի- կնավաճառ երանի նրանց ում ծնկները չեն բացվել ահից յաթաղանի ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը միակ խմբավարը անդրաշխարհի քամիները փչում են ու անվերջ շրջում ամեն ինչ գլխի վրա ե՛ս եմ գլխիվայրը չափ տվողը մեկուկես միլիոնին անդրաշխարհում ճերմակ ֆրակով ուրվականը ձեր երազների մղձավանջում փայտիկս շարժվում է ավազի տակ Աստված նայում է ու չի տեսնում (զառամյալ ծերը կատարակտով) նա ով խոսում է դժոխքից կարող է հայհոյել նաև Աստծուն
լսե՛ք - ես վերջին վկան եմ վերջին հայացքը անապատի ես տեսել եմ ծարավը ավազի սուլթանի հևացող աչքերի մեջ և տատասկը նրա երակների
ուշադիր լսեք ինձ- քանզի ես էպոսի կույսն եմ հավերժական իմ անկումը անկումն է կնոջ գենի արևելքի գենի և արևմուտքի պարտությունն իմ - պարտությունն է անմեղության իմ վերջը վերջն է տիեզերքի բոլո՛ր սկիզբների երկնքի տակ ես ուրվականն եմ հավաքական բոլոր կույսերի - ավազի տակ ազդրերս փոշի են հավաքել հարյուր տարի սերմի փոխարեն սիրեցյալի ես հարճն եմ անպտուղ անապատի կոնքերիս մեջ տատասկ ու հող փեշերս սոսկ փուշ են հավաքել հարյուր տարի երկու տեսակ փուշ կա անապատում մեկը կծում է ոտքերդ մյուսը՝ հիշողությունդ ու .... մնացածը
ես վերջին ժամապահն եմ անապատի ժամանակն ավարտվում է կոպերիս տակ ես ավազի ժամացույցն եմ բարակ մեջքով ժամանակն ուրիշ է այստեղ այն սորում է դեղին ինչպես ավազ փայլեցրած ձագարներով կոկորդների պահելով ոսկրե սլաքները մահվան ժամի վրա – հավերժորեն
ես վերջին հարսն եմ Դեր Զորի վերջին գիտակը անապատի ի զորու գտնել փակ աչքերով դժոխքի ճանապարհը՝ ավազներում ուրեմն ուրիշ ո՞վ եթե ոչ ես կպատմեր պատմությունն այս ավելի լավ ու եթե քեզ չի հուզում չքանալը մեկուկես միլիոնի – ավազի տակ ապա... դու ... դու ի՞նչ տեսակ մարդ ես ի՞նչ տեսակ մարդ ես դու իրականում
դե լսի՛ր պատմությունս հույսս դու ես աշխարհը թմրած է - Աստված՝ ծեր (նա ով խոսում է դժոխքից կարող է հայհոյել նաև Աստծուն) լսո՞ւմ ես ... գալիս է ոռնալով քամին վերադառնում է հանցանքի վայր խառնելու ողջը կրկին անգամ լսո՞ւմ եք - այդ ես եմ ճչացողը փշոտ գանգուրներով քեչակոլոլ այդ ես եմ մազապուրծ փախչող կույսը ձեր երազների մղձավանջում
լսի՛ր- լսո՞ւմ ես - ավարտում եմ ամփոփում եմ դարը քառյակի մեջ ...երկու տեսակ քամի կա անապատում մեկը փչում է հյուսիսից ու շարժում ոսկրերը ավազի մեջ մյուսը փչում է հարավից ու շարժում ավազը – ոսկրերի մեջ....
հ.գ. օգնիր ինձ մուսա չե՞ս տեսնում երգեր չեն դառնում փոշիներում խեղդված ճիչերը անվերջորեն առասպել չի դառնում անչափելի ոսկրերի մեդուզան ավազի մեջ
|
|
Sona Van (1952) Սոնա Վան Sona Van (Sona Ter-Hovhannisyan) est une poétesse, essayiste et éditrice arméno-américaine bien connue. Elle est l'auteur de 7 livres de poésie qui ont été traduits et publiés dans 20 langues différentes à travers le monde. Des traductions russes de ses œuvres ont été publiées dans de nombreuses revues littéraires prestigieuses en Russie, dont «Orion», «Druzhba narodov, «Literaturnaya Gazeta», «Novy Mir», etc. Son dernier recueil de poèmes, le «Libretto pour le désert» , a été présenté dans des festivals internationaux de poésie en Chine et au Kenya. Pour sa poésie, elle a reçu de nombreuses médailles nationales et internationales. |
|
Translations from Armenian Թարգմանություններ Հայերենից
|
|
Poetic Translations Into And From Armenian Բանաստեղծական Թարգմանություններ Հայերեն և Հայերենից |
