|
LIBRETTO FÜR DIE WÜSTE
Grüß euch meine Wüstenschwestern Bräute der Wüste herzlichen Gruß eine Dichterin rührt mit einer Schöpfkelle die höllische Esse von Deir ez-Zor und eure edlen Gesichter erwachen wieder eines nach dem anderen aus dem undurchsichtigen Rauch
hilf mir Muse der Wüste ohne dich kann ich nicht reimen das ungleichmäßige Geklapper der Knochen selbst das Rauschen des Windes: fähig zum Lied zu werden - an einem anderen Ort hör zu wichtig ist meine Geschichte in Schweigen versunken größer als Gott hier: im verschwendeten Sand wie der Same des Adlers - auf dem Stein auf seine Blütezeit wartet der Same des Vollkommensten
kannst du dir meine Geschichte anhören? du - sorglos an deinen Liebling gelehnt ohne die Reime zu zählen meine sich wiederholenden Zeilen: zurück und nach vorn der Wind ist mein Lehrer und der Schmerz beide zur Wiederholung geneigt hör zu… du musst es weil ich die letzte Braut von Deir ez-Zor bin mein Schleier ist ein Staubwirbel des Sandes ich laufe indem ich die Wüste einem Zusatz gleich über mein Brautkleid ziehe
ich bin die dem Tod um Haaresbreite entkommene fliehende Jungfrau mit schmerzlich brennenden Knien in den Sanden die durch den Jatagan unterbrochene Jungfrau das Gespenst mit blutigem Schleier im Alptraum eurer Träume
Keine Jungfrau soll in der Wüste Braut werden - außer mir
ich bin die letzte Braut von Deir ez-Zor die durch den Jatagan unterbrochene Jungfrau mit unsäglich geschwätzigen Kiefern die bis zu den Knien im Sand Steckende aber ich war nicht immer so eine Meerjungfrau war ich früher mit einem schmucken Schwanz in dem sich vom Meer zum Meer erstreckenden Armenien bis hin zum verhängnisvollen Tagesanbruch als ich meine Schuppen wegschüttete und in der versengten Hölle der Wüste auftauchte mit undurchsichtigen Socken des Flüchtlings
ich bin die Jungfrau ... die Konkubine und Dienerin der zuhälterischen Wüste: der Frauenhändlerin das Gespenst und die Poetin derjenigen deren Körper auf dem Wasser nicht schwammen und mit blumenduftendem Salböl nicht reichlich gesalbt wurden wahrlich sind selig die Mädchen die Wasserlilien die wie Tänzerinnen Hand in Hand synchron in den Euphrat sprangen und die Blumen in den Schößen mischten mit dem glänzenden lachfreudigen Schaum derjenigen - die instinktiv ihre röslichen Unterschenkel schaukelten unter der Sonne und die Brüste reichlich füllten mit dem milch farbenen Licht der Morgenröte die schwammen und später erst erstarrten mit undurchsichtigen Augen - gleichsam ein Bild gelöst mit Wasserfarben
hilf mir Muse der Wüste ich will für jene singen jene mit dornigem Haar die krochen bis zum Tod mit blutigen Knien - unter der Sonne und mit staubigen Lippen das gelbe Dunkel der Sande noch trinken
trallala trallala selig ist das Mädchen Anush* - oh weh für die Hochzeit ohne Braut selig ist der fiebernde Knabe Gikor** für die Vision des Delirierenden - nicht Trugbilder bringt den Augen die talentlose Sonne der Wüste sondern nur staubige Luftspiegelungen von verrückt fliehenden Jungfrauen mit gelösten Haaren und sich wie die Jesus-Fische unendlich vervielfältigende Jatagane im gelben Spiegel der Steppe
die Dornpflanzen erinnern sich sie können auch vorsagen wenn du zuhörst einfach ist es schwer Gehör zu schenken - das Ohr auf sie zu legen wer soll denn dann erzählen? wenn nicht ich ich - die letzte Hoffnung die letzte Zeugin die letzte Poetin der Wüste ich bin die Jungfrau ... die Konkubine und Dienerin der zuhälterischen Wüste: der Frauenhändlerin selig sind diejenigen deren Knien sich nicht geöffnet haben aus Angst vor dem Jatagan ich bin die letzte Braut von Deir ez-Zor die einzige Chorleiterin des Jenseits die Winde wehen und drehen um unendlich alles auf den Kopf ich bin die auf den Kopf Gestellte - die Dirigentin der eineinhalb Millionen im Jenseits ich bin das Gespenst im weißen Frack im Alptraum eurer Träume mein Taktstock bewegt sich unter dem Sand Gott sieht zu und erblickt nicht (der graue Alte mit grauem Star) derjenige der von Hölle spricht kann auch auf Gott schimpfen
hört zu - ich bin die letzte Zeugin der letzte Blick der Wüste ich habe den Durst der Wüste gesehen in den keuchenden Augen des Sultans und die Distel seiner Adern
hört mir aufmerksam zu - denn ich bin die ewige Jungfrau des Epos mein Fall ist der Fall des Gens der Frau des Gens des Orients und und des Okzidents meine Niederlage - ist die Niederlage der Unschuld mein Ende ist das Ende des Alls aller Anfänge unter dem Himmel ich bin das Sammelgespenst aller Jungfrauen - unter dem Sand meine Hüften haben Staub gesammelt hundert Jahre lang an des Samens des Geliebten statt ich bin die Konkubine der fruchtlosen Wüste in meinen Becken sind Disteln und Erde meine Rockzipfel haben nur Dornen gesammelt hundert Jahre lang es gibt zwei Arten von Dornen in der Wüste der eine sticht dir in die Füße der andere: in die Erinnerung und … das Übrige
ich bin die letzte Wächterin der Wüste die Zeit endet unter meinen Augenlidern ich bin die Sanduhr mit schlanker Taille die Zeit ist anders in der Wüste sie sickert gelb wie der Sand durch die polierten Trichter der Kehlen und hält die knöchernen Zeiger auf der Stunde des Todes - ewig
ich bin die letzte Braut von Deir ez-Zor die letzte Kennerin der Wüste imstande mit geschlossenen Augen den Weg der Hölle zu finden: in den Sanden folglich: wer sonst wenn nicht ich würde diese Geschichte besser erzählen? und wenn dich nicht bewegt das Entschwinden von eineinhalb Millionen - unter dem Sand dann … du … was für ein Mensch bist du was für ein Mensch bist du eigentlich?
hör nun meiner Geschichte zu du bist meine Hoffnung die Welt ist benommen - Gott ist alt (wer von der Hölle spricht kann auch auf Gott schimpfen) hörst du?.. heulend kommt er der Wind kehrt zurück an den Tatort um das Lebendige ein weiteres Mal zu mischen hört ihr - ich bin die Schreiende mit dornigen Locken zerfilzt ich bin die um Haaresbreite entkommene fliehende Jungfrau
hör zu - hörst du zu? - ich schließe ab fasse das Jahrhundert in einem Vierzeiler zusammen ... es gibt zwei Arten von Wind in der Wüste den einen - der vom Norden weht und die Knochen im Sand bewegt den anderen - der vom Süden weht und den Sand in den Knochen bewegt...
p.s. hilf mir Muse siehst du nicht? die in den Stauben erstickten Schreie werden nicht zu Gesängen unendlich die Meduse der unmessbaren Knochen im Sand wird nicht zum Mythos
* Heldin im Poem von Hovhannes Tumanyan „Anush“, die eine Vision von ihrer nicht stattgefundenen Hochzeit ohne Brautpaar hat. ** Ein anderer Held Tumanyans: Ein zehnjähriger Knabe dient im Haus eines Reichen. Im Todesbett erscheinen ihm die Gestalten seiner Familienangehörigen.
Übersetzt von Hrachya Stepanyan
|
|
ԼԻԲՐԵՏՈ ԱՆԱՊԱՏԻ ՀԱՄԱՐ
Ողջույն քույրեր իմ անապատի անապատի հարսներ բարեողջո՜ւյն մի էգ պոետ շերեփով խառնում է Դեր Զորի հնոցը դժոխային ու հառնում են լուսավոր ձեր դեմքերը անթափանց ծխի միջից հաջորդաբար
օգնիր ինձ մուսա անապատի առանց քեզ չեմ կարող հանգավորել ոսկրերի շխշխկոցը անհամաչափ մինչև իսկ քամու սվսվոցը՝ ընդունակ երգանալու - մեկ ուրիշ տեղ լսի՛ր կարևոր է պատմությունն իմ թաղված լռության մեջ Աստծուց էլ մեծ այստեղ՝ ավազի մեջ վատնված ինչպես արծվի սերմը - քարի վրա սպասում է իր ծաղկունքի ժամին սերմը ամենայն կատարյալի
կարո՞ղ ես լսել պատմությունն իմ դո՛ւ - անհոգ հենված սիրելիիդ առանց հաշվելու հանգերը կրկնվող տողերիս՝ հետ ու առաջ քամին է ուսուցիչն իմ ու ցավը երկուսն էլ հակված կրկնվելու լսի՛ր ... պարտավոր ես քանզի ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը քողս՝ ավազե փոշեմրրիկ վազում եմ քաշելով անապատը հավելումի նման հարսնաշորիս
այդ ես եմ մազապուրծ փախչողը կարկափող ծնկներով ավազներում կույսը՝ ընդհատված յաթաղանով արնոտ հարսնաքողով ուրվականը ձեր երազների մղձավանջում
թող ոչ մի կույս անապատում չհարսնանա - բացի ինձնից
ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը կույսը՝ ընդհատված յաթաղանով շատախոս ծնոտներով անասելի ծնկներով խրվածը ավազի մեջ բայց ես այդպիսին չէի միշտ. ջրահարս էի ես առաջ նախշուն պոչով ծովից ծով ձգվող Հայաստանում ընդհուպ մինչև լուսաբացը չարաբաստիկ երբ թափեցի թեփուկներս ու հայտնվեցի բոցակեզ դժոխքում անապատի անթափանց գուլպաներով գաղթականի
ես կույսն եմ ... հարճն եմ ու ծառան կավատ անապատի՝ կնավաճառ ուրվականը նրանց ու պոետը ում մարմինը չլողաց ջրի վրա չօծվեց արևով և կամ ծաղկահոտ մյուռոնով առատորեն հիրավի՛ երանի հարսներին դեռատի աղջիկներին ջրաշուշան որ սինխրոն ինչպես պարուհիներ ձեռք-ձեռքի ցատկեցին Եփրատի մեջ խառնելով փեշերի ծաղիկները փայլուն փրփուրին ծիծաղաշատ նրանց – որ բնազդով օրորեցին վարդոտ սրունքները արևի տակ լցնելով ստինքները առատորեն կաթնագույն լույսով ցայգալույսի որ լողացին ու հետո՛ միայն անշարժացան անթափանց աչքերով - ինչպես նկար- լուծված գույներով ջրաներկի
օգնիր ինձ մուսա անապատի ես ուզում եմ երգել նրանց համար փշոտած վարսերով նրանց ովքեր սողացի՛ն մինչև մահը արնած ծնկներով- արևի տակ ու փոշոտ շուրթերով դեռ ըմպում են դեղին խավարը ավազների
տարանինա տարանինա երանի Անուշին - վո՜ւշ վո՜ւշ հարսանիքի համար առանց հարսի երանի Գիքորին ջերմող տեսիլքի համար զառանցողի - ցնորքներ չի բերում աչքերին անտաղանդ արևը անապատի սոսկ փոշոտ միրաժներ հերարձակ վազող կույսերի խելակորույս և ինչպես Քրիստոսի ձկները անվերջ բազմապատկվող յաթաղաններ դեղին հայելու մեջ տափաստանի
փշերը հիշում են – հարցրու կարող են և հուշել եթե լսես պարզապես դժվար է ուշք դնել ականջով հենվելը նրանց վրա դե ուրեմն ո՞վ պատմի եթե ոչ ես ես՝ վերջին հույսը վերջին վկան վերջին պոետը անապատի ես կույսն եմ .... հարճն եմ ու ծառան կավատ անապատի- կնավաճառ երանի նրանց ում ծնկները չեն բացվել ահից յաթաղանի ես եմ Դեր Զորի վերջին հարսը միակ խմբավարը անդրաշխարհի քամիները փչում են ու անվերջ շրջում ամեն ինչ գլխի վրա ե՛ս եմ գլխիվայրը չափ տվողը մեկուկես միլիոնին անդրաշխարհում ճերմակ ֆրակով ուրվականը ձեր երազների մղձավանջում փայտիկս շարժվում է ավազի տակ Աստված նայում է ու չի տեսնում (զառամյալ ծերը կատարակտով) նա ով խոսում է դժոխքից կարող է հայհոյել նաև Աստծուն
լսե՛ք - ես վերջին վկան եմ վերջին հայացքը անապատի ես տեսել եմ ծարավը ավազի սուլթանի հևացող աչքերի մեջ և տատասկը նրա երակների
ուշադիր լսեք ինձ- քանզի ես էպոսի կույսն եմ հավերժական իմ անկումը անկումն է կնոջ գենի արևելքի գենի և արևմուտքի պարտությունն իմ - պարտությունն է անմեղության իմ վերջը վերջն է տիեզերքի բոլո՛ր սկիզբների երկնքի տակ ես ուրվականն եմ հավաքական բոլոր կույսերի - ավազի տակ ազդրերս փոշի են հավաքել հարյուր տարի սերմի փոխարեն սիրեցյալի ես հարճն եմ անպտուղ անապատի կոնքերիս մեջ տատասկ ու հող փեշերս սոսկ փուշ են հավաքել հարյուր տարի երկու տեսակ փուշ կա անապատում մեկը կծում է ոտքերդ մյուսը՝ հիշողությունդ ու .... մնացածը
ես վերջին ժամապահն եմ անապատի ժամանակն ավարտվում է կոպերիս տակ ես ավազի ժամացույցն եմ բարակ մեջքով ժամանակն ուրիշ է այստեղ այն սորում է դեղին ինչպես ավազ փայլեցրած ձագարներով կոկորդների պահելով ոսկրե սլաքները մահվան ժամի վրա – հավերժորեն
ես վերջին հարսն եմ Դեր Զորի վերջին գիտակը անապատի ի զորու գտնել փակ աչքերով դժոխքի ճանապարհը՝ ավազներում ուրեմն ուրիշ ո՞վ եթե ոչ ես կպատմեր պատմությունն այս ավելի լավ ու եթե քեզ չի հուզում չքանալը մեկուկես միլիոնի – ավազի տակ ապա... դու ... դու ի՞նչ տեսակ մարդ ես ի՞նչ տեսակ մարդ ես դու իրականում
դե լսի՛ր պատմությունս հույսս դու ես աշխարհը թմրած է - Աստված՝ ծեր (նա ով խոսում է դժոխքից կարող է հայհոյել նաև Աստծուն) լսո՞ւմ ես ... գալիս է ոռնալով քամին վերադառնում է հանցանքի վայր խառնելու ողջը կրկին անգամ լսո՞ւմ եք - այդ ես եմ ճչացողը փշոտ գանգուրներով քեչակոլոլ այդ ես եմ մազապուրծ փախչող կույսը ձեր երազների մղձավանջում
լսի՛ր- լսո՞ւմ ես - ավարտում եմ ամփոփում եմ դարը քառյակի մեջ ...երկու տեսակ քամի կա անապատում մեկը փչում է հյուսիսից ու շարժում ոսկրերը ավազի մեջ մյուսը փչում է հարավից ու շարժում ավազը – ոսկրերի մեջ....
հ.գ. օգնիր ինձ մուսա չե՞ս տեսնում երգեր չեն դառնում փոշիներում խեղդված ճիչերը անվերջորեն առասպել չի դառնում անչափելի ոսկրերի մեդուզան ավազի մեջ
|
|
Sona Van (1952) Սոնա Վան Sona Van (Sona Ter-Hovhannisyan) ist eine bekannte armenisch-amerikanische Dichterin, Essayistin und Verlegerin. Sie hat 7 Gedichtbände verfasst, die in 20 verschiedene Sprachen auf der ganzen Welt übersetzt und veröffentlicht wurden. Russische Übersetzungen ihrer Werke wurden in zahlreichen renommierten Literaturzeitschriften in Russland veröffentlicht, darunter «Orion», «Druzhba narodov», «Literaturnaya Gazeta», «Novy Mir» usw. Ihre jüngste Gedichtsammlung «Libretto For The Desert» , wurde auf internationalen Poesiefestivals in China und Kenia präsentiert. Für ihre Lyrik wurde sie mit zahlreichen nationalen und internationalen Medaillen ausgezeichnet. |
|
Translations from Armenian Թարգմանություններ Հայերենից
|
|
Poetic Translations Into And From Armenian Բանաստեղծական Թարգմանություններ Հայերեն և Հայերենից |
