ValeriBryusovPoems

ՓԵՏՐՎԱՐ

Փետրվարն է փչում դեմքիս –

Թարմ, լուսավոր, զովասուն։

Նոր իղձ ու բախտ չունեմ մտքիս,

Անցածն էլ չեմ ափսոսում:

Նուրբ-մարգարտյա հեռուներում

Մայրամուտ է շառագույն։

Թախիծները, ինչպես շիրմում,

Մտել են խոր, քաղցր քուն։

Նախատինք չեն սուրբ ժամերն այս,

Ոչ էլ՝ նշան ավարտի –

Հանդարտորեն իրար եկան

Նժարները իմ սրտի:

Լույս - ստվերի միջև մի՜ պահ,

Անցման մի՜ օր տարերքի։

Ենթարկվում եմ անվերապահ

Երգի տեմպին այս կյանքի։

Թարգմանությունը Մուշեղ Բադալյանի

ՄԵՌՆՈՂ ԽԱՐՈՒՅԿ

Մրրկում է բուքը, հողմաբեկ անում

Արդեն թուլացող բոցը խարույկի;

Սառցաշունչ ձյունը վաղուց չի հալվում,

Օղակ է կազմել շուրջը կրակի։

Իսկ մենք հայացքով գամված խարույկի

Վերջին` մարմրող սև խանձողներին,

Թոշնել ենք մահվան մահճում կողք-կողքի

Ինչպես երազում քնքուշ, երկնային։

Թո՛ղ լռեն անդարձ կանչերը բազում,

Թո՛ղ հաղթեն գիշերն ու ցուրտը ահեղ, –

Լույսի տո՜նն ենք մենք հիշում երազում,

Հետն էլ՝ կայծերի պա՜րը խելահեղ։

Հրճվում է բուքը, ճնշում անհոգի

Մեր կուրծքն արծաթյա շղարշով ձյունոտ, –

Առավոտյան մեզ – երկու սառած դի –

Կգտնեն ցրված խանձողների մոտ։

Թարգմանությունը Մուշեղ Բադալյանի

ՀԱՅԵՐԻՆ

Այո, դուք կանգնած եք միջնաբեմում

Երկու տարակարծիք աշխարհների,

Բայց ձեր ոգուն անվերջ ուժ է բերում,

Ձեր դարավոր նախնյաց պատգամը հին:

Ալեկոծումն ու հողմն աշխարհների,

Թեկուզ թևի ծայրով, կառչել են ձեզ,

Կյուրոսի ահեղ արշավների

Եվ Մակեդոնացու որոտը մեծ...

Խոնարհել եք, թողած շփոթի մեջ,

Փառքը կայսերական դրոշների,

Եվ Հուստինիանոսի զորքերի հետ

Ձեր այրուձին նետել ընդդեմ նեռի:

Քիչ չեն խոնարհել ձեզ հողմերը նենգ,

Ինչպես փոթորիկը մանուշակին,

Չինգիզ խանի օրոք, Լենկ Թեմուրի,

Լուսնի փառքի մռայլ խրախճանքի…

Սակայն, արի զինվոր, հարվածի տակ,

Ձեր ոգին չի զիջել ճակատագրին,

Եվ զուր չէ, որ երկու հսկա բանակ

Կռվում են դեռ, թե ո՞վ ձեզ կտիրի:

Դժվար էիք հղկվում, ոնց ադամանդ`

Պահպանելով ձեր մեջ շողերը նուրբ,

Հանց գույներով հարուստ շիրազի վարդ,

Հանց Հոմերյան փառքի ճաճանչը լուրթ:

Եվ ապրեց երկիրը ձեր Նաիրյան,

Գահանկումների մեջ ու դավերի,

Բայց ձեր միտքն ու գիրը ապրեցին, կան,

Ինչպես նրանց պաշտպան վանքերը հին:

Սուրբ կարոտով, հոգին ձեր ավերված,

Այնտեղ միտքն է պահել չարից հեռու,

Գրված Քրիստոսից մինչ Արամազդ,

Գրված երկրագնդի չորս ծագերում:

Եվ ձեր ստեղծագործ ու բորբ ոգին,

Վառված ճաճանչներից հելենական,

Անհնազանդ մռայլ ժամանակին,

Լույսին է միշտ կառչել սուրբ արարման:

Եվ հիմա, մեզ հասած նոր աշխարհում,

Ամբոխի մեջ մթար շատ ցեղերի,

Անտիկ սարսուռն է ձեր դեմքից բուրում

Մեզ անծանոթ ու խորթ հին դարերի:

Անցյալ դասերը ձեր լրջախոհ են

Եվ հավերժ է նրանց լուսե սահքը,

Դուք իրավունք ունեք, հպարտորեն,

Կրել բազմադարյան ձեր պսակը:

Ձեր ժառանգությունը լուրջ է, հզոր,

Մենք այն ըմբոշխնում ենք ու զարմանում,

Թե անցյալ է ոնց է իր հին զարկով

Կոչնակն ալեկոծում նոր օրերի:

Հավատ ունեմ, ազգդ Մեծ Տիգրանի,

Հաղթահարելու է ողջ հեղեղ ու հողմ

Եվ ձեր փառքը պիտի հավերժ ճախրի

Սխրանքների իր նոր ուղեծիրով,

Որ մի օր, կենսախինդ ձեր քնարը,

Արարչագործ հոգու իր սուրբ երգով,

Երկու օտար ու խորթ աշխարհները

Կշաղկապի ինչպես երկինք ու ծով:

Թարգմանությունը Սեյրան Մալխասյանի

ФЕВРАЛЬ

Свежей и светлой прохладой

Веет в лицо мне февраль.

Новых желаний - не надо,

Прошлого счастья - не жаль.

Нежно-жемчужные дали

Чуть орумянил закат.

Как в саркофаге, печали

В сладком бесстрастии спят.

Нет, не укор, не предвестье -

Эти святые часы!

Тихо пришли в равновесье

Зыбкого сердца весы.

Миг между светом и тенью!

День меж зимой и весной!

Весь подчиняюсь движенью

Песни, плывущей со мной.

Перевод на армянский Мушега Бадаляна

УМИРАЮЩИЙ КОСТЕР

Бушует вьюга и взметает

Вихрь над слабеющим костром;

Холодный снег давно не тает,

Ложась вокруг огня кольцом.

Но мы, прикованные взглядом

К последней, черной головне,

На ложе смерти никнем рядом,

Как в нежном и счастливом сне.

Пусть молкнут зовы без ответа,

Пусть торжествуют ночь и лед,—

Во сне мы помним праздник света

Да искр безумный хоровод!

Ликует вьюга, давит тупо

Нам грудь фатой из серебра,—

И к утру будем мы два трупа

У заметенного костра!

Перевод на армянский Мушега Бадаляна

К АРМЯНАМ

Да! Вы поставлены на грани

Двух разных спорящих миров,

И в глубине родных преданий

Вам слышны отзвуки веков.

Все бури, все волненья мира,

Летя, касались вас крылом, -

И гром глухой походов Кира,

И Александра бранный гром.

Вы низили, в смятеньи стана,

При Каррах римские значки;

Вы за мечом Юстиниана

Вели на бой свои полки;

Нередко вас клонили бури,

Как вихри - нежный цвет весны, -

При Чингис-хане, Ленгтимуре,

При мрачном торжестве Луны.

Но, - воин стойкий, - под ударом

Ваш дух не уступал Судьбе, -

Два мира вкруг него недаром

Кипели, смешаны в борьбе.

Гранился он, как твердь алмаза,

В себе все отсветы храня:

И краски нежных роз Шираза,

И блеск Гомерова огня.

И уцелел ваш край Наирский

В крушеньях царств, меж мук земли:

Вы за оградой монастырской

Свои святыни сберегли.

Там, откровенья скрыв глубоко,

Таила скорбная мечта

Мысль Запада и мысль Востока,

Агурамазды и Христа, -

И, ключ божественной услады,

Нетленный в переменах лет,

На светлом пламени Эллады

Зажженный - ваших песен свет!

И ныне, в этом мире новом,

В толпе мятущихся племен,

Вы стали обликом суровым

Для нас таинственных времен.

Но то, что было, вечно живо,

В былом - награда и урок,

Носить вы вправе горделиво

Свой многовековой венок.

А мы, великому наследью

Дивясь, обеты слышим в нем...

Так! Прошлое тяжелой медью

Гудит над каждым новым днем.

И верится, народ Тиграна,

Что, бурю вновь преодолев,

Звездой ты выйдешь из тумана,

Для новых подвигов созрев,

Что вновь твоя живая лира,

Над камнями истлевших плит,

Два чуждых, два враждебных мира

В напеве высшем съединит!

Перевод на армянский Сейрана Малхасяна

Վալերի Բրյուսով (1873-1924) Валерий Брюсов

Ռուս բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ, գրականագետ և պատմաբան։ Ռուսական սիմվոլիզմի հիմնադիրներից է։ 1910-ական թվականներին հետաքրքրվել է հայ պոեզիայով, թարգմանել է հայերենից և կազմել է «Հայաստանի պոեզիան հնագույն ժամանակնորից մինչև մեր օրերը» ժողովածուն, ինչի համար 1923 թվականին արժանացել է Հայաստանի ժողովրդական բանաստեղծի կոչման։

Translations from Russian

Թարգմանություններ ՌՈՒՍերենից