VasilyZhukovskyPoems

ԻՐԻԿՈՒՆ
Էլեգիա

Ավազներին, առվակ, թավալվում ես նազուկ,
Ի՜նչ անվրդով է քո ձայնիկն ախորժալուր,
Ի՜նչ ցոլքերով ես դու գետի գիրկը վազում:
Երանելի մուսա, բարի գալուստ,

Եկ սրինգով ոսկե, գլխիդ՝ վարդեր կոկոն,
Եվ մտասույզ թեքվիր այս ջրերին հուզված,
Մշուշն իրիկնային կենդանացրու երգով՝
Ննջող այս բնության գրկում սուզված:

Ի՜նչ դյութիչ է արևն անցնում լեռան ետև -
Երբ անտառակ ու դաշտ ստվերներն են ծածկում
Եվ ջրերին տներն օրորվում են թեթև՝
Լուսավորված փայլով բոսորագույն,

Երբ ոսկեզօծ բլրից նախիրն իջնում է ցած
Եվ ջրերի վրա երբ բառաչն է դողում,
Ձկնորսը մակույկով, ցանցերն իր հավաքած,
Երբ թփերի միջով ափն է սողում,

Երբ մակույկներն իրար ձայն են տալիս զվարթ,
Եվ համաչափ՝ թիերն ալիքներն են հատում,
Եվ ցելերով փխրուն, մաճերը շուռ տված,
Մաճկալները դաշտից դառնում են տուն…

Իրիկուն է… Ամպերն աղոտում են դանդաղ,
Աշտարակին պարող շողն է կորչում անհետ,
Գետում ցոլցլացող վերջին ալիքը պաղ
Հանգչում է լուռ մարող երկնքի հետ:

Պուրակներն են քնած, լուռ է, խաղաղ չորսդին,
Եղևնու տակ ծուռվիզ, պառկած խոտին, անխոս
Ունկնդրում եմ՝ ոնց է գնում – ձուլվում գետին
Ստվերածածկ առուն խոխոջահոս:

Իրիկնազովն այս ի՜նչ խնկահոտ է բերում
Եվ ինչ քա՜ղցր է լսել շշունջը զեփյուռի,
Ճողփյունն ալիքների, ախ, ինչպե՜ս է գերում,
Եվ ինչպես է դողո՜ւմ ճկուն ուռին:

Առվի վրա հուշիկ եղեգն է փսփսում,
Աքաղաղի ձայնից գյուղն է զարթնում հեռվում,
Խոտերի մեջ լորի վայրի ճիչն եմ լսում,
Եվ բվեճի հեծյունն՝ անտառներում…

Բայց ի՞նչ է սա… Փայլեց կախարդական մի շող,
Բռնկվեցին ամպե լեռներն արևելքում,
Եվ բոցկլտաց մթնում առուն խոխոջացող,
Անտառն արտացոլվեց պաղ հայելում:

Բարձրանում է լուսինն իր նվազող դեմքով…
Օ՜, մտախոհ երկնի աստանդական անտուն,
Ո՜նց են ճոճվում մուժում գունատ շողերը քո,
Ո՜նց ես ոսկեզօծել ափերը դու:

Երազներով հոգուս, մտամոլոր, անձայն
Ինձ հուշերն են տանում դեպի անցյալն անգո…
Օ՜, իմ կյանքի գարուն, դու ինչ արա՜գ անցար
Երանությամբ քո և տառապանքով:

Ո՞ւր եք, ընկերներ իմ, ուղեկիցներ կյանքիս,
Մի՞թե էլ չենք լինի մեկտեղ ոչ մի անգամ,
Մի՞թե խամրել են մեր ուրախ օրերն անգին:
Օ՜, վայելքներ ունայն, հավետ հանգած:

Մեր սրբազան շրջանն ո՞ւր է, բարեկամներ,
Ո՞ւր են երգերը մեր կրակոտ ու անզուսպ,
Ո՞ւր են ձմռան բքին խրախճանքները մեր,
Ո՞ւր են երդումների խոսքերը սուրբ

Հոգու հրով անշեջ լինել իրար հենակ:
Ո՞ւր եք, ընկերներ իմ… Ամեն մեկդ գուցե
Բեռը կասկածների քարշ եք տալիս մենակ,
Եվ վհատված հոգով, կածանով ձեր

Գնում հավետ հանգիստ գտնելու մայր հողում…
Մեկը՝ բեկված ծաղիկ, ահա քնել անզարթ,
Սերն իր դառն արցունքով գերեզմանն է ցողում,
Իսկ մյուսն… Օ՜, երկինք արդարադատ…

Իսկ մե՞նք… Մի՞թե պիտի մնանք միմյանց օտար.
Սերերը մեր, պատվի որոնումներն` իզուր,
Կամ երկրային փառքի քաղցրությունը դատարկ
Մի՞թե պիտի մարեն հուշը կիզուն

Պատանեկան անհոգ մեր օրերի մասին՝
Նվիրված ձեզ, սիրույն, մուսաներին լռած:
Ո՜չ, թող ամեն մեկը գնա՜ հլու բախտին,
Բայց փայփայի՜ սրտում հուշն անմոռաց…

Բախտն ինձ վիճակել է մի անորոշ ճամփա՝
Սիրել խաղաղ գյուղերն ու բնությունը պերճ,
Շնչել անտառային լռության մեջ ամպած,
Եվ հայացքով սուզված ջրերի մեջ,

Երգել աստված, ընկեր, երջանկություն ու սեր:
Օ՜, դուք, երգեր, անմեղ սրտի մաքուր պտուղ:
Երանելի է, ով կենդանացնում է դեռ
Իր սրինգով կյանքի ժամերը սուղ,

Ով առավոտ կանուխ, երբ մառախուղն անփույթ
Փռվում – տարածվում է, ծածկում դաշտ ու բլուր,
Եվ արևը ծագող պուրակներին կապույտ
Երբ բաշխում է շռայլ շողերը լուռ,

Շտապում է անտառ, թողած տունն իր տաքուկ,
Որ իր աչքի առա՜ջ թռչունն աչքը բացի,
Եվ շվու հետ հովվի իր քնարով թաքուն
Երգում վերածնունդն այգաբացի:

Երգե՜լն է իմ բախտը… որքա՞ն… Ի՞նչ իմանամ,,,
Ախ, գուցե թե շուտով, երբ իրիկուն լինի,
Այստեղ կգան տրտում Ալպինն ու Մինվանան –
Երազելու իմ թարմ գերեզմանին:

ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ԳԵՐԵԶՄԱՆՈՑ
Էլեգիա

Լեռան թիկունքն անցնող դալուկ օրն է մթնում.
Զվարթ երամներն են խմբվում ջրերին պաղ,
Խաղաղ իր խրճիթն է մտամոլոր մտնում
Շինականը հոգնած, քայլքով ծանր ու դանդաղ:

Շրջապատն է կորչում աղջամուղջում ահա…
Լռություն է չորսդին, քուն է մեռելային,
Եղջրազանգերն են լոկ հեռվից հնչում վհատ,
Բզզում – առկայծում է բզեզն իրիկնային:

Միայն կկուն վայրի, աշտարակի խարխուլ
Կամարի տակ մտած, գանգատվում է լուսնին,
Որ խռովում է նա խաղաղությունն իր խուլ
Արքայության – աղոտ ճաճանչներով լույսի:

Հավերժորեն փակված դագաղներում խոնավ,
Նախնիներն են գյուղի այստեղ քնած խորունկ,
Եվ հերարձակ կանգնած ծփիներից խոնարհ,
Սոճիներից սգվոր՝ տրտմություն է ծորում:

Ոչ արշալույսը լուռ, ոչ օրվա շունչն աշխույժ,
Ոչ ծուղրուղուն, ոչ էլ ղողանջը զանգերի,
Ոչ կտուրին թառած ծիծառի երգն անուշ,
Ոչինչ հանգուցելոց չի արթնացնի նորից:

Օջախներում փայլող կրակը ճարճատուն
Չի տաքացնի նրանց գիշերներին ձմռան,
Եվ ընդառաջ վազող չարաճճի մանկունք
Էլ չեն որսա անհագ համբույրները նրանց:

Մանգաղները նրանց ո՜նց են արտը հնձել,
Ո՜նց էր դաշտը համառ գութաններին տրվում,
Նրանց կացնից ոնց է անտառը դողացել,
Եվ քրտինքով դեմքի ոնց էր հողը ջրվում:

Ճորտերն ունայնության նրանց գործը մաքուր
Թող կուրորեն ծաղրեն, բախտի վրա խնդան,
Թող որ լսեն սառը քամահրանքով թաքուն
Տնքոցն աղքատների – տարտարոսից մթան.

Ամենքինն է մահը, նրան ո՞վ կհաղթի,
Նա բոլորին փնտրում և… իրենն է անում,
Աներեր է օրենքն ամենազոր բախտի.
Փառքի ճամփան անգամ գերեզման է տանում:

Իսկ դուք՝ ճակատագրի սիրեցյալներդ կույր,
Այստեղ ննջողների, որ այնքան խեղճ եղան,
Լքված – անշուք թմբերն, օ՜, մի ծաղրեք իզուր –
Թե – չունեցան նրանք գեթ կեղծ զոհասեղան:

Փտած ոսկորներով մեռյալների վրա
Զուր են հիմնում փայլուն մահարձանները սին,
Հանգած մոխիրը մեր չեն բորբոքի դրանք,
Զուր են պատվո խոսքեր հնչում նրանց մասին:

Կմեղմանա՞ մահը գովասանքից մեր տաք,
Ետ կդառնա՞ն միթե գանձերն անդարձ կորած,
Չի քաղցրանում քունը մարմարաքարի տակ
Լոկ աճյունն է ճնշում դամբարանը գոռոզ:

Այս շիրիմն, ախ, գուցե ամփոփում է հիմա
Թագի չարժանացած մի սիրտ սիրատոչոր,
Որ ծնվել էր մտքով թևածելու համար,
Սակայն դամբանակյաց որդն է գանգում իր չոր:

Դարեր կերտված լուսո սուրբ տաճարը կանչող
Փակ էր նրանց համար – խոժոռ բախտին հլու –
Եվ բախտն աղքատության շղթաներով տանջող
Խեղդեց հանճարը լույս կարիքի մեջ անլուր:

Ինչ հաճա՜խ է գոհարն ալիքներում թաքուն
Խորխորատում փայլում գեղեցկությամբ կիզուն,
Եվ մենավոր շուշանն ինչ հաճախ է ծաղկում
Անապատի օդում կորցնելով բույրն իզուր:

Այս փոշու տակ գուցե Գամպդենն է ինքնագոհ,
Որ բիրտ դաժանության թշնամին էր արի,
Կրոմվե՞լն է գուցե ննջում երկաթակող,
Թե՞ Միլթոնն է համր, անփառատենչ, բարի:

Բազուկներով հզոր հայրենիքը պահել,
Կռվել փորձության դեմ, բախտը արհամարհել,
Մարդկանց սիրտը շռայլ ընծաներով շահել,
Երախտիքի արցունքն իզուր չհամարել –

Դա չտվեց բախտը: Մեղքերի տեղ սակայն
Նա սխրանքներ ցանեց խիտ շարքերում նրանց,
Փակեց ոճրից փառք ու վայելք տանող ճամփան,
Թույլ չտվեց խնդալ տառապյալի վրա,

Հոգում խլացնել ձայնը պատվի, խղճի,
Պատկառանքի երկչոտ շառագույնը կորցնել,
Եվ կեղծ զոհարանին խնկարկումով ճղճիմ
Վերին մուսաների ընծան մատուցանել:

Աներկյուղ ու անհույս, հովիտներում կյանքի,
Հեռու – այս աշխարհի ահեղ տագնապներից,
Վայելքներին՝ անտես, անգետ՝ տառապանքին,
Անց են կացել անհոգ կածաններով իրենց:

Եվ ննջում են խաղաղ, այստեղ, կանաչի տակ,
Խիտ սոճուտի գրկում հուշարձանն է անշուք,
Վրան մի գիր համեստ, վրան մի պարզ քանդակ,
Որ ախ քաշելու է անցորդներին կանչում:

Սերն այս քարի վրա հուշն է պահում նրանց,
Ժամանակը թվերն ու գրերն է խառնել,
Եվ շուրջը Սուրբ Գրքից վերցրած մի խրատ,
Որ խորհուրդ է տալիս, թե ոնց պիտի մեռնել:

Առանց ցավի կյանքին ո՞վ հրաժեշտ տվեց,
Ո՞վ իր փոշին ինքը տվեց մոռացության,
Այս աշխարհով վերջին ժամին ո՞վ չի դյութվել
Եվ հոգեմաշ դեմքով ետ չի նայել անձայն:

Ախ, քնքշալի հոգին, որ էլ չի դառնալու,
Դեռ հույս ունի թողնել բոցն իր ընկերներին,
Եվ հավիտյան մարող իր հայացքով դալուկ
Դեռ ձգտում է նրանց – արտասուքով վերջին:

Նրանք լսում են մեր ձայնը քնքշանվաղ,
Ոգեշնչվում են մեր շիրմաքարով դրած,
Եվ շնչում է մարած փոշին սափորում պաղ,
Բոցավառվում որպես սիրո անշեջ կրակ:

Իսկ դու՝ անոք երգիչ, հանգուցելոց ընկեր,
Կզարկի ժամն էլ քո վերջին, չարաբաստիկ,
Եվ քո դագաղի մոտ հուշեր պիտի խնկեն,
Երբ գան կարեկիցներ, խոսելու քո բախտից:

Պատկառելի ու ծեր մի գյուղացի գուցե
Այսպես պիտի ասի եկվորին քո մասին.
«Առավոտներն այստեղ հաճախ ենք զրուցել,
Երբ բլուրն էր ելնում նա ընդառաջ լույսին:

Կեսօրին նստում էր ուռենու տակ ննջող,
Որ հանել էր հողից արմատները գզուզ,
Հաճախ արհամարհած իր վշտերը տանջող,
Պառկած միտք էր անում գետի մասին այս լույս,

Երեկոյան հաճախ թփերի մեջ, մոլոր,
Երբ տուն էինք դառնում դաշտից և պուրակում
Երբ սոխակն էր երգում, նա տրտմությամբ անլուր
Հետևում էր, թե օրն ինչպես է աչք փակում:

Այս թավուտում հաճախ արտասվում էր թաքուն,
Մռայլ ու գլխահակ, խրված վշտի ծովում,
Որպես աստանդական – անկարեկից, անտուն,
Ում խռովյալ հոգին ոչինչ էլ չի թովում:

Լույսը բացվեց մի օր, բայց նա այստեղ չկար,
Ոչ անտառում տեսա, ոչ էլ բլրի վրա,
Լույսը դարձյալ բացվեց, բայց նա կրկին չեկավ,
Որոնեցի երկար, բայց չգտա նրան:

Եղերերգն էր հնչում առավոտյան անբառ…
Գերեզման են տանում տարաբախտի սուրբ դին:
Մոտեցիր ու կարդա տապանագիրն այս պարզ,
Որ արցունքով օրհնես հիշատակն այս անգին»:

«Աստ պատանին հանգչի, ջահելն անմեղսական,
Ոչ փառք տեսավ, ոչ՝ բախտ նա այս երկրի վրա,
Չլքեցին նրան մուսաները սակայն,
Եվ խարանն էր մաղձի տպված դեմքին նրա:

Վեհերոտ էր սրտով և կարեկից՝ հոգով,
Եվ արարչից նրան մեծ պարգև էր տրված,
Սիրտը դժբախտներին բաշխեց արտասուքով
Եվ ընծայեց նրան բարեկամներ աստված:

Անցորդ, գերեզմանին այս սուրբ խաչակնքիր,
Ազատ է նա հավետ տագնապների գրկից,
Մեղքերն այս աշխարհի նա չտարավ կյանքից,
Հույսով, որ ապրում է դեռ աստվածը փրկիչ»:

Թարգմանությունը Գագիկ ԴԱՎԹՅԱՆԻ

ВЕЧЕР

Элегия

Ручей, виющийся по светлому песку,
Как тихая твоя гармония приятна!
С каким сверканием катишься ты в реку!
Приди, о Муза благодатна,

В венке из юных роз с цевницею златой;
Склонись задумчиво на пенистые воды
И, звуки оживив, туманный вечер пой
На лоне дремлющей природы.

Как солнца за горой пленителен закат,-
Когда поля в тени, а рощи отдаленны
И в зеркале воды колеблющийся град
Багряным блеском озаренны;

Когда с холмов златых стада бегут к реке
И рева гул гремит звучнее над водами;
И, сети склав, рыбак на легком челноке
Плывет у брега меж кустами;

Когда пловцы шумят, окликаясь по стругам,
И веслами струи согласно рассекают;
И, плуги обратив, по глыбистым браздам
С полей оратаи съезжают...

Уж вечер... облаков померкнули края,
Последний луч зари на башнях умирает;
Последняя в реке блестящая струя
С потухшим небом угасает.

Все тихо: рощи спят; в окрестности покой;
Простершись на траве под ивой наклоненной,
Внимаю, как журчит, сливаяся с рекой,
Поток, кустами осененный.

Как слит с прохладою растений фимиам!
Как сладко в тишине у брега струй плесканье!
Как тихо веянье зефира по водам
И гибкой ивы трепетанье!

Чуть слышно над ручьем колышется тростник;
Глас петела вдали уснувши будит селы;
В траве коростеля я слышу дикий крик,
В лесу стенанье филомелы...

Но что?.. Какой вдали мелькнул волшебный луч?
Восточных облаков хребты воспламенились;
Осыпан искрами во тьме журчащий ключ;
В реке дубравы отразились.

Луны ущербный лик встает из-за холмов...
О тихое небес задумчивых светило,
Как зыблется твой блеск на сумраке лесов!
Как бледно брег ты озлатило!

Сижу задумавшись; в душе моей мечты;
К протекшим временам лечу воспоминаньем...
О дней моих весна, как быстро скрылась ты
С твоим блаженством и страданьем!

Где вы, мои друзья, вы, спутники мои?
Ужели никогда не зреть соединенья?
Ужель иссякнули всех радостей струи?
О вы, погибши наслажденья!

О братья! о друзья! где наш священный круг?
Где песни пламенны и музам и свободе?
Где Вакховы пиры при шуме зимних вьюг?
Где клятвы, данные природе,

Хранить с огнем души нетленность братских уз?
И где же вы, друзья?.. Иль всяк своей тропою,
Лишенный спутников, влача сомнений груз,
Разочарованный душою,

Тащиться осужден до бездны гробовой?..
Один - минутный цвет - почил, и непробудно,
И гроб безвременный любовь кропит слезой.
Другой... о небо правосудно!..

А мы... ужель дерзнем друг другу чужды быть?
Ужель красавиц взор, иль почестей исканье,
Иль суетная честь приятным в свете слыть
Загладят в сердце вспоминанье

О радостях души, о счастье юных дней,
И дружбе, и любви, и музам посвященных?
Нет, нет! пусть всяк идет вослед судьбе своей,
Но в сердце любит незабвенных...

Мне рок судил: брести неведомой стезей,
Быть другом мирных сел, любить красы природы,
Дышать под сумраком дубравной тишиной
И, взор склонив на пенны воды,

Творца, друзей, любовь и счастье воспевать.
О песни, чистый плод невинности сердечной!
Блажен, кому дано цевницей оживлять
Часы сей жизни скоротечной!

Кто, в тихий утра час, когда туманный дым
Ложится по полям и холмы облачает
И солнце, восходя, по рощам голубым
Спокойно блеск свой разливает,

Спешит, восторженный, оставя сельский кров,
В дубраве упредить пернатых пробужденье
И, лиру соглася с свирелью пастухов,
Поет светила возрожденье!

Так, петь есть мой удел... но долго ль?.. Как узнать?..
Ах! скоро, может быть, с Минваною унылой
Придет сюда Альпин в час вечера мечтать
Над тихой юноши могилой!

СЕЛЬСКОЕ КЛАДБИЩЕ

Элегия

Уже бледнеет день, скрываясь за горою;
Шумящие стада толпятся над рекой;
Усталый селянин медлительной стопою
Идет, задумавшись, в шалаш спокойный свой.

В туманном сумраке окрестность исчезает...
Повсюду тишина; повсюду мертвый сон;
Лишь изредка, жужжа, вечерний жук мелькает,
Лишь слышится вдали рогов унылый звон.

Лишь дикая сова, таясь, под древним сводом
Той башни, сетует, внимаема луной,
На возмутившего полуночным приходом
Ее безмолвного владычества покой.

Под кровом черных сосн и вязов наклоненных,
Которые окрест, развесившись, стоят,
Здесь праотцы села, в гробах уединенных
Навеки затворясь, сном непробудным спят.

Денницы тихий глас, дня юного дыханье,
Ни крики петуха, ни звучный гул рогов,
Ни ранней ласточки на кровле щебетанье -
Ничто не вызовет почивших из гробов.

На дымном очаге трескучий огнь, сверкая,
Их в зимни вечера не будет веселить,
И дети резвые, встречать их выбегая,
Не будут с жадностью лобзаний их ловить.

Как часто их серпы златую ниву жали
И плуг их побеждал упорные поля!
Как часто их секир дубравы трепетали
И потом их лица кропилася земля!

Пускай рабы сует их жребий унижают,
Смеяся в слепоте полезным их трудам,
Пускай с холодностью презрения внимают
Таящимся во тьме убогого делам;

На всех ярится смерть - царя, любимца славы,
Всех ищет грозная... и некогда найдет;
Всемощныя судьбы незыблемы уставы:
И путь величия ко гробу нас ведет!

А вы, наперсники фортуны ослепленны,
Напрасно спящих здесь спешите презирать
За то, что гробы их непышны и забвенны,
Что лесть им алтарей не мыслит воздвигать.

Вотще над мертвыми, истлевшими костями
Трофеи зиждутся, надгробия блестят,
Вотще глас почестей гремит перед гробами -
Угасший пепел наш они не воспалят.

Ужель смягчится смерть сплетаемой хвалою
И невозвратную добычу возвратит?
Не слаще мертвых сон под мраморной доскою;
Надменный мавзолей лишь персть их бременит.

Ах! может быть, под сей могилою таится
Прах сердца нежного, умевшего любить,
И гробожитель-червь в сухой главе гнездится,
Рожденной быть в венце иль мыслями парить!

Но просвещенья храм, воздвигнутый веками,
Угрюмою судьбой для них был затворен,
Их рок обременил убожества цепями,
Их гений строгою нуждою умерщвлен.

Как часто редкий перл, волнами сокровенный,
В бездонной пропасти сияет красотой;
Как часто лилия цветет уединенно,
В пустынном воздухе теряя запах свой.

Быть может, пылью сей покрыт Гампден надменный,
Защитник сограждан, тиранства смелый враг;
Иль кровию граждан Кромвель необагренный,
Или Мильтон немой, без славы скрытый в прах.

Отечество хранить державною рукою,
Сражаться с бурей бед, фортуну презирать,
Дары обилия на смертных лить рекою,
В слезах признательных дела свои читать -

Того им не дал рок; но вместе преступленьям
Он с доблестями их круг тесный положил;
Бежать стезей убийств ко славе, наслажденьям
И быть жестокими к страдальцам запретил;

Таить в душе своей глас совести и чести,
Румянец робкия стыдливости терять
И, раболепствуя, на жертвенниках лести
Дары небесных муз гордыне посвящать.

Скрываясь от мирских погибельных смятений,
Без страха и надежд, в долине жизни сей,
Не зная горести, не зная наслаждений,
Они беспечно шли тропинкою своей.

И здесь спокойно спят под сенью гробовою -
И скромный памятник, в приюте сосн густых,
С непышной надписью и резьбою простою,
Прохожего зовет вздохнуть над прахом их.

Любовь на камне сем их память сохранила,
Их лета, имена потщившись начертать;
Окрест библейскую мораль изобразила,
По коей мы должны учиться умирать.

И кто с сей жизнию без горя расставался?
Кто прах свой по себе забвенью предавал?
Кто в час последний свой сим миром не пленялся
И взора томного назад не обращал?

Ах! нежная душа, природу покидая,
Надеется друзьям оставить пламень свой;
И взоры тусклые, навеки угасая,
Еще стремятся к ним с последнею слезой;

Их сердце милый глас в могиле нашей слышит;
Наш камень гробовой для них одушевлен;
Для них наш мертвый прах в холодной урне дышит,
Еще огнем любви для них воспламенен.

А ты, почивших друг, певец уединенный,
И твой ударит час, последний, роковой;
И к гробу твоему, мечтой сопровожденный,
Чувствительный придет услышать жребий твой.

Быть может, селянин с почтенной сединою
Так будет о тебе пришельцу говорить:
«Он часто по утрам встречался здесь со мною,
Когда спешил на холм зарю предупредить.

Там в полдень он сидел под дремлющею ивой,
Поднявшей из земли косматый корень свой;
Там часто, в горести беспечной, молчаливой,
Лежал, задумавшись, над светлою рекой;

Нередко ввечеру, скитаясь меж кустами,-
Когда мы с поля шли и в роще соловей
Свистал вечерню песнь,- он томными очами
Уныло следовал за тихою зарей.

Прискорбный, сумрачный, с главою наклоненной,
Он часто уходил в дубраву слезы лить,
Как странник, родины, друзей, всего лишенный,
Которому ничем души не усладить.

Взошла заря - но он с зарею не являлся,
Ни к иве, ни на холм, ни в лес не приходил;
Опять заря взошла - нигде он не встречался;
Мой взор его искал - искал - не находил.

Наутро пение мы слышим гробовое...
Несчастного несут в могилу положить.
Приблизься, прочитай надгробие простое,
Что память доброго слезой благословить».

«Здесь пепел юноши безвременно сокрыли,
Что слава, счастие, не знал он в мире сем.
Но музы от него лица не отвратили,
И меланхолии печать была на нем.

Он кроток сердцем был, чувствителен душою -
Чувствительным творец награду положил.
Дарил несчастных он - чем только мог - слезою;
В награду от творца он друга получил.

Прохожий, помолись над этою могилой;
Он в ней нашел приют от всех земных тревог;
Здесь все оставил он, что в нем греховно было,
С надеждою, что жив его спаситель-бог».

Перевод на армянский Гагика Давтяна

Վասիլի Ժուկովսկի (1783 - 1852) Василий Жуковский

Ռուս գրող, ռուսական ռոմանտիզմի հիմնադիրներից, թարգմանիչ, քննադատ: Եղել է ռուսական կայսերական ակադեմիայի իսկական անդամ, Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ, ապա ռուսաց լեզվի բաժնի ակադեմիկոս: Ռուսաստանի առաջին պաշտոնական օրհներգի՝ Ռուսների աղոթքը» երգի հեղինակն է, որը անգլիական «God save the King» օրհներգի ազատ թարգմանությունն է: Եղել է Ռուսաստանի ապագա Ալեքսանդրա կայսրուհու ռուսերենի ուսուցիչը և գահի ժառանգորդ Ալեքսանդր II-ի «դաստիարակը»: Ժուկովսկու գրչին է պատկանում Հոմերոսի «Ոդիսականի» ռուսերեն առաջին թարգմանությունը: